කෑගල්ලේ ගුරුගොඩ ඔය බඩ පිහිටි ඉද්දමල්පානට එම නම ලැබුනේ එදා ඔය හරහා එගොඩ මෙගොඩ ගිය ගල්තැල්ලේ කොටා ඇති පස්පෙති ඉද්දමල නිසාය මෙම ඉද්දමලට තෙල්වක්කර පත්තු කල පහනින් දැල්වුණ එලිය එදා රාත්‍රියට එගොඩ වීමට සැලසු මං සලකුණකි වතුර ගලාවිත් පහන නිවී ඇතිනම් ඒ මොහොතේ ඔයෙන් එගොඩ වීම අනතුරු දායකය ඉංග්‍රීසි පාලන යුගයේ 1803 පමණ ඔය හරහා කුඹුක් ගස්වල බැඳී එල්ලෙන පාලමක් වූ බව පුරාවිදු අධිකාරී ව සිටි H C P බෙල්ගේ කෑගලු වාර්තාවේ සඳහන් වේ ඉංග්‍රීසි ජාතික කැප්ටන් මැක්පර්සන් 1803 මෙසේ ලියා ඇත
ඉද්දමල්පාන ඉතා ලස්සන ස්ථානයකි ගුරුගොඩ ඔය අපේ කූඩාරම් අසලින් ගලා යන්නේය එය වටිනා ජල ප්‍රවාහයකි එසේම අපගේ ඉදිරියෙන් ඇති කඳු හරහා ඇද හැලෙන සුන්දර දිය ඇල්ලක් ද වෙයි මන බඳනා දර්ශනයකින් අවට හොබනේය ඔය හරහා සාදා ඇති ඉතා දර්ශනීය ඉඳිවැල් පාලම විශාල ගස් අතුරේ එල්ලී පවතී අපගේ චිත්‍ර ශිල්පීහු මෙම අලංකාරයෙන් ඉතා ප්‍රමුදිත වෙති මේ අතර මෙය ලෝකයේ ලස්සනම ගංගා ධාරයක් වශයෙන් පෙන්වා දිය හැක
ගලතලයක් මතවූ දාගැබක් දැක්වෙන චිත්‍රයක ලංකාවේ ඉද්දමල්පානේ (අරන්දර)බෞද්ධ විහාරය යනුවෙන් සඳහන් ව ඇතයි බෙල් මහතා තම වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් ඇතුලත් කර ඇත අද මෙම ස්ථානය හඳුන්වන්නේ කිර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජමහ විහාරස්ථානය නමිනි ඒ රජුගේ රාජ්‍ය කාලයේ විහාරය ආරම්භ කරන්නට ඇති අතර ඉඩකඩම් පුජා කරන්නට ඇත්තේ රාජාධි රාජසිංහ රජ විසින් බව වඳුරාදෙනිය තඹ සන්නස අනුව පෙනී යයි ඉද්දමල්පාන පැරණි අනුරාධපුර මහනුවර බලන වාකිරිගල අරන්දර රුවන්වැල්ල හරහා කොළඹ මාර්ගයේ මංසන්ධියක් විය මෙහිදී ගම්පොල හෙම්මාතගම අලපලාවල මොරෝන්තොට පාරවල් ද එක්වුනි එහෙයින්ම විමලධර්මසුරිය රජ(කොනප්පු බණ්ඩාර)සමයේදී ඉද්දමල්පානේ සිංහල බලකොටුවක් පිහිටුවා තිබුණි 1687 ඔක්තෝම්බර්වලදී මාතර දිසාවට විමලධර්මසුර්ය රජු එල්ල කල පහර වැළැක්වූ පෘතුගීසින් හත් කෝරලයත් හතර කෝරලයත් තමන් යටතට ගත්හ එහෙත් රජු විසින් මෙහෙයවූ සේනා ඉද්දමල්පානේ කඳවුරු ලා ගත්හ විරුද්ධ පස සමග කල සටනින් ගැස්පර් කොරයාගේ සේනාවට ලැබුනේ අන්ත පරාජයකි ලස්කිරිඤ්ඤයන් රජුගේ පිලට පැන යාමෙන් පසුව ගැස්පර් කොරයා ඇතුළු පෘතුගීසි හමුදාව සිංහල හමුදා අතින් මැරුම් කෑහ හිරිගල කිණිගම හා ඉද්දමල්පාන ප්‍රදේශවල අනුරාධපුර යුගයේදී මැණික් පතල තිබු බව මාපොටේ චන්ද්‍රජෝති හිමිගේ ලංකාවේ මැණික් නම් ග්‍රන්ථයේ සඳහන් කර ඇත මේ ප්‍රදේශය නිදන් සම්බන්දයෙන් ද ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි නිදන් සොයාගෙන ආ බමුනකු විසින් තවත් අයකුගෙන් මඟ සලකුණු ඇසුවායයි සඳහන් වෙන්නේ මෙලෙසිනි
එක සරිගල
දෙක කිණිගම
මලෙන් පාන
ගම කොතනද
මෙවන් වටින පසුබිමක් යටතේ කිර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ යුගයේ ඉද්දමල්පාන තොටුපළ ඇසුරේ ගලක් උඩ ඉදි කර ඇති වෙහෙර සහිත විහාරස්ථානයේ එදා ඉදි කල විහාරය සහිත බුදු පිළිම විශ්ණු රුව චිත්‍ර සැරසිලි ආදියත් මහනුවර සිරස්පත සහිත බුදුපිළිමය සිවුරු රැල්ලෙන් යුතු වූ ප්‍රතිමා හා විහාර වහල දුර්වල තත්වයෙන් පවතී විහාරය දෙපස වරංඩයේ තිබු වටිනා හිටි පිළිම දෙකෙන් එකක් විනාශ වෙමින් පවතී අනෙක ද අඩක බිඳී පවතී මහනුවර සමයේ පෙරූ මැටිවලින් එනම් මීපැණි කනෙයි පැණි කයිප්පු කඳුරු හා තල තෙල් ආදියෙන් සැදු බදාමයෙන් මෙම පිළිම අඹා ඇති බව පෙනේ (මාධ්‍ය කාලින සිංහල කළා 118-119) එක සරිගල
දෙක කිණිගම
මලෙන් පාන
ගම කොතනද
0 comments:
Post a Comment