මුල්ලේරියා හටන

පහ කළ කෙලෙස් ඇති, ආත්ම දමනයෙන් හා සත්‍යයෙන් යුතු, ශිල සංවරයෙන් යුතු තැනැත්තා කසාවත් දැරීමට සුදුසුය.

දහසය වන ශතවර්ෂයේ දෙවන භාගය ආරම්භ වුයේ පැහැදිලිවම ප්‍රධාන බලවේග දෙකකට ලක්දිව ආධිපත්‍යය හිමිවිමෙනි ඒ සීතාවක රාජධානියට කේන්ද්‍ර ගත වූ දේශීය බලවේගයද කෝට්ටේ සහ වෙරලබඩ ප්‍රදේශවල ස්තාපිතවූ විදේශීය බලවේගයද වශයෙනි ත්‍රිකුණාමලයේ සිට මඩකලපුව දක්වා වෙරළාසන්නව ජිවත් වූ මුක්කුවා මස් මරන්නන් අතර 1551 වර්ෂයේදී සිවිල් යුද්ධයක් හටගත්තේය එක් කන්ඩායමක ප්‍රධානීහු තම ළමා නායකයා ද කැටුව දකුණු ඉන්දියාවේ පිහිටි පරවාස් කරා පලා ගියහ එහිදී ක්‍රිස්තියානි ආගමට හැරුණු ඔවුහු දහසක පමණ සෙනගක් රැගෙන ආපසු සටනට පැමිණියහ පෘතුගීසි ආධිපත්‍යය සමග ව්‍යාප්තවූ කතෝලිකාගම ලංකාවේ වෙරළාසන්නව ජීවත්වූ ධීවර ජනතාව අතර සීග්‍රයෙන් මුල් බැස ගත්තේය 1555 වර්ෂයේදී ධර්මපාල රජුගේ  බාප්පා වූ තම්මිට සුරිය බණ්ඩාර හෙවත් සෙම්බහප් පෙරුමාල් ෆ්‍රැන්සිස්කු බැරටෝ නමින් ගෝවේදී ක්‍රිස්තියානි ආගමට හැරුණි කෝට්ටේ දේශපාලන නායකයන් සහ ප්‍රභූවරුන් උපරිම වශයෙන් පෘතුගීසි ආධිපත්‍යට නතුවීම සංකේතවත් කරමින් 1557 වර්ෂයේදී විදිය බණ්ඩාරගේ පුත් ධර්මපාල රජු දොන් ජුවන් යනුවෙන් නම වෙනස් කරගනිමින් ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳ ගත්තේය මේ සිදුවීම විස්තර කරන රාජාවලිය

“විසුරේගේ බෑණා දොන් ජීවන් අරික්කු කියන පිදාල්ගුවත් විල්පොන්සි අපොන්සු පෙරේරා කියන පාදිලියත් ගෝවේන් ඇවිත් කොලොන්තොටට ගොඩ බැස කෝට්ටේ නුවර ඇවිදින් ධර්මපාල රජ දැක කතා කරගෙන ක්‍රිස්තු  සමයම ධර්මපාල රජුට දී දොන් ජිවන් පෙරියපන්දාර කියන නමින් කුලවද්දාගෙන එරජ කුල වදිනා විට කෝට්ටේ නුවර නැතක්  ප්‍රධානිවරුන් කුලවැදුනාහ....

එදා පටන් කෝට්ටේ නුවර නැතක් ගෑනුන් ප්‍රතිකානුන්ඩ සැමනී හීන ජාතිද ,ඇම්බැට්ට ජාතිද ,කරා ජාතිද,හන්නාලි ජාතිද ,හාලි ජාතිද ,දුරා ජාතිද ,ගොයි ගෙයි ජාති ද කෝට්ටේ නුවර ප්‍රධාන අය ප්‍රතිකානුන්ගේ වස්තුවට ලෝභ වෙලා උන්ඩ සැමනිලා කුල වැදී බැඳගෙන උන්නාහ”

යයි සවිස්තරාත්මකව තොරතුරු සපයයි කෝට්ටේ නුවර ප්‍රධානීහු ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳ ගැනීමෙන් පසු කෝට්ටේ සේනාව සහ ප්‍රතිකාල් සේනාව ඒකාබද්ධ වී සීතාවක ආක්‍රමණය කර ගම් නියම් ගම් කොල්ලකා නගර ගිනි තබා මහත් ව්‍යසනයක් සිදු කළේය මෙවිට‍ මායාදුන්නේ රජු දැරණියගලට පසු බැස්සේය කලක් එහි ගත කර නැවත සීතාවකට පැමිණ මාලිගා, බලකොටු සහ සේනාව ප්‍රතිසංස්කරණය කල මායාදුන්නේ රජුට සහය පිණිස බුද්ධ වංශ නම් භික්ෂුව ජනතාව අවදි කරමින් ධෛර්යවන්තව ක්‍රියා කල බව කවේයිරෝස් සඳහන් කරයි මේ වසරේදීම ජුනි මාසයේදී කෝට්ටේ නුවර වැසියන් මෙහෙයවා පෘතුගීසි දොන් ජීවන් විරෝධී කැරැල්ලක් ඇති කිරීම දක්වා භික්ෂුන්ගේ උද්ඝෝෂණය දුරදිග ගියේය අවාසනාවට මෙන් බෞද්ධ සංඝයා සංවිධානය වී පෘතුගීසි විරෝධී අරගලයට උරදුන්නේ ධර්මපාල රජුද ඇතුලත්ව කෝට්ටේ ප්‍රභූවරු මහා පරිමාණයෙන් ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳගෙන භික්ෂුන්ගේ වරප්‍රසාද අහිමි කිරීමෙන් පසුවය මේ වනවිට පෘතුගීසි ආක්‍රමණිකයන්ගේ ආධිපත්‍යය කෝට්ටේ රාජධානිය තුල මුල්බැසගෙන තිබුණි  කැරැල්ල ක්‍රැර ලෙස මැඩපැවැත් වූ පෘතුගීසිහු භික්ෂුන් 30 නමක්  එල්ලා මරා දැමුහ මේ අවස්ථාවේදී කෝට්ටේ නුවරින් රහසිගතව ඉවත් කරගන්නා ලද දලඳව සීතාවක රාජධානියේ දෙල්ගමුව විහාරයේ තැන්පත් කරන ලදී

 දොන් ජීවන් පෙරිය බණ්ඩාර පෙරටු කොටගත් ප්‍රතිකාල්ලු සීතාවක ආක්‍රමණය කිරීමට සුදානම් වුහ ඊට පෙර ක්‍රියාත්මකවූ මායාදුන්නේ සහ රාජසිංහ රජුන් සේනාව රැස් කරගෙන පැමිණ කෝට්ටේ නුවර තුන් පැත්තකින් වට කළේය කාලයක් මුළුල්ලේ ස්වදේශික සේනා විසින් වටලාගෙන සිටිම හේතු කරගෙන කෝට්ටේ නුවර භයානක දුර්භික්ෂයක් ඇති විය එහෙත් කපිතාන් අපොන්සු පෙරේයිරා ද ලසාර්දා යටතේ ගෝවෙන් ගෝවෙන් යුධ ආධාර පැමිණීම නිසා සීතාවක හමුදාව කඩුවෙලට පසු බැස්සේය එක් පසෙකින් කෝට්ටේ වට කරගෙන සිටි සේනාංකයක් භාරව කටයුතු කල පනාපිටිය මුදලි යුධ බිමේදී මළේය කෝට්ටේ ජනතාව විසින් අතහැර දමන ලද දොන් ජීවන් පෙරිය බණ්ඩාර කැලණියේ රජ මාළිගයට ගොස් පදිංචි විය කඩුවෙල කඳවුරු බැඳගත් ස්වදේශික දේශප්‍රේමී හමුදාව වරින් වර කොළඹ කොටුවට පහර දුන්හ පෘතුගීසින් ප්‍රභල ප්‍රහාරයක් දියත් කලත් සීතාවක හමුදා එය ව්‍යර්ථ කර විනාශ කළේය ප්‍රතිකාල් සේනාව අඩපනවූ මේ අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජනගත් රාජසිංහ රජු කොට්ටෙට ප්‍රබල ප්‍රහාරයක් දියත් කර එය මුදවාගැනීමට සුදානම් වුවත කපිතාන් බැල්තසාර්ද ගුයිදෙස්‌ ද  සුසා යටතේ ගෝවෙන් යුධ ආධාර පැමිණීම හේතු කරගෙන ඒ ප්‍රයත්නය අසාර්ථක විය මේ අවස්ථාවේ දී වෙනත් කල හැකි යමක් නොවුයෙන් ද  පෘතුගීසින්ගෙන් මවුබිම ගලවා ගැනීමට මෙය මා හැඟී අවස්ථාවක වුයෙන් ද නැවත වරක් මලබාර් පාලකයාගෙන් උපකාර ඉල්ලා සිටීමට මායාදුන්නේ රජ කටයුතු කළේය මලබාර් පාලකයා එවන ලද හමුදා මන්නාරමේදී පරදවා නැව් ද ගිනිබත් කල පරංගි රාජසිංහ රජුගේ හමුදාව සීතාවකට පලවා හැරියහ 1557 -1562 අතර කාලය තුල මෙලෙස ජය පරාජය තීරණය නොවූ සටන් රාශියක්ම කෝට්ටේ සහ සීතාවක අතර සිදු විය සීතාවක රජු මලබාරයෙන් යුද ආධාර අපේක්ෂා කලද මේ වන විට ඉන්දියානු සාගරයේ ආධිපත්‍යය පෘතුගීසින් සතුවූ බැවින් නාවික ආධාර ලබාගැනීමට ක්‍රමයක් නොවිය

1562 වර්ෂයේ දී රාජසිංහ රජු හා වික්‍රමසිංහ  මුදලි යටතේ සේනා සන්නද්ධ කල මායාදුන්නේ රජ එකවර  කොළඹ හා කෝට්ටේ වටලන අයුරින් ඉදිරියට ගොස් ප්‍රථම කඳවුර මුල්ලේරියා වෙල අසල ස්ථාපිත කළේය දෙපක්ෂය අතර දින කීපයක් තිස්සේ සටන් ඇවිලී ගියත් කිසිවෙකුටත් ජය අත් නොවිය රාජාවලිය මෙම අවස්ථාව සවිස්තරාත්මකව සඳහන් කරන්නේ මෙසේය

“මුල්ලේරියාව යන ගමදී ප්‍රතිකානුන් දැකලා යුද්ධ පුණ්ඩුව වික්‍රමසිංහ මුදලින්ගෙන් දහස් ගණන් සේනාව වැටී වික්‍රමසිංහ මුදලිත් තුවාලව බිඳී හේවාගමට ගියාහ ප්‍රතිකානෝ කොටා ජයගෙන මුල්ලේරියාවේ වාඩ්ලුවාහ.වික්‍රමසිංහ මුදලින් බිඳී ගිය හැටි රාජසිංහ රජු දැකලා වම දකුණ පලිසක්කාරයින් හා දෙබාගේ ඇතුන් හා අතුරුගිරිකෝරලය ,හේවාගම් කෝරලය කොරතොට ආරච්චිවරුන් ළඟට කැඳවා හෝකන්දර රදා දොළහ හේවායින් ගෙන්නවා ඉලංගම්වල පලිසක්කාරයන් දහසකුත් දී පස්ස පොරොත්තුවට පැන කොටන්ඩ ඇරලා රාජසිංහ රජ පෙරමුණ ඉස්සර පාරෙන් ගොසින් මුල්ලේරියා වෙල මැද සිටිනා ප්‍රතිකාල් සේනාවට යුද්ධයට පැන්නාහ .පස්ස පොරොත්තුවෙන් ගිය හමුදාවත් ඇවිත් පැනලා යුද්ධ කරන විට ජයසුන්දර බාගෙන් වීර හස්ති කියන ඇතා කොඩියක් ගතිය විජයසුන්දර බාගේ ඓරාවනයා කියන ඇතා පලිසකුත් දම්වැලකුත් ගතිය. රාජසිංහ රජ අසුපිටට නැඟී මහා සේනාව පස්සට වෙන්ඩ නෑර ප්‍රතිකානුන්ගේ මැදට වැදිලා පලිසක්කාරයොත් ඇත් අස් සෙනඟත් එකට කලබගෑනිව ප්‍රතිකානුන් ගේ තුවක්කුවලට වෙඩිබේත් දමන්ඩ නොදී කොටන කල පලිසක්කරයොත් ප්‍රතිකානොත් ඇතුන්ගේ වල්ගාවල එල්ලී කෙටුවාහ. තුවක්කුවලින් ගසා ප්‍රතිකානෝ පලිසක්කාරයින් මාරුවාහ .රාජසිංහ රජ අසුට නැඟී විහිදුවා සේනාව වටකර දුවමින් රණ යුද ගිනි කෙළි කෙළ කොටන විට දුරුතු මස මිහිදුම් මෙන් වෙඩි දුම් පටලාගෙන සිටින සඳ මුල්ලේරියාවේ වෙලා මැද ලේ වතුරු කොට ප්‍රතිකාල් සේනාවට අඩියක්වත් පස්සට යන්ඩ නෑර කොටා ....”

පැය 16 ක එකදිගටම පැවති සටනින් පෘතුගීසිහු 1600 දෙනෙක් වෙල මැද මැරී වැටුණු අතර පණ බේරාගෙන ආපසු පැනගත්තේ 125 දෙනෙක් පමණි පෘතුගීසින් පෙරදිගදී ලද විශාලතම පරාජය මෙය විය

මුල්ලෙරියා සටනින් පසු දේශප්‍රේමී සීතාවක සේනාව ප්‍රකෘති තත්වයට පත් කල රාජසිංහ රජු කෝට්ටය වැටලුවේය එය සාර්ථක වැටලිමක්‌ විය කෝට්ටේ රාජධානියේ උප නගරය වූ කැලණිය සීතාවක හමුදා අතට පත්විය කෝට්ටේ රාජධානිය තුල වූ ජනතාව සීතාවක රාජසිංහ රජුගේ පක්ෂය ගත්හ රාජසිංහ රජු පෘතුගීසීන්ට යටත් වන සේ නියෝග කළේය පෘතුගීසි කපිතාන් එයට එකඟ විය .එහෙත් ප්‍රතිකාල් යුද්ධ මන්ත්‍රණ සභාව යටත්වීම ප්‍රතික්ෂේප කලාය.රාජසිංහ රජ අගනුවර අල්ලා ගැනීමට මහත් වෙහෙසක් දැරූ මුත් ගොවෙන් යුද ආධාර පැමිණීම නිසා එය අසාර්ථක විය 1562 -1565 දක්වා වකවානුව තුල සීතාවක හමුදා සහ පෘතුගීසි හමුදා අතර නිරන්තර යුද්ධ පැවතින කෝට්ටය හැර අනෙක් සියලු ප්‍රදේශ රාජසිංහ රජු යටතේ පැවතියේය එහෙත් ගෝවෙන් යුද ආධාර ඒම වැළැක්වීමේ මඟක් රාජසිංහ රජු සතු නොවීම බලවත් අවාසියක් විය මේ වන විට කෝට්ටේ නුවර වැසියෝ සීතාවක බල ප්‍රදේශ කරා ගොස් පදිංචි වී සිටියහ ජනතාව විසින් අතහැර දමන ලද දොන් ජීවන් පෙරියබණ්ඩාර හෙවත් ධර්මපාල 1565 ජුලි මසදී කෝට්ටේ අතහැර පලාගොස් කොළඹ කොටුව තුලට රිංගා ගත්තේය රාජසිංහ රජුගේ යුද්ධ ව්‍යාපාර හේතුකොටගෙන රාජධානිය තවත් විශාල විය ධර්මපාල කොටුව තුල සැඟවීමෙන් පසුව කෝට්ටේ රාජධානියට  අයත් ප්‍රදේශ ද සීතාවක රාජධානියට අයත් වීමෙන් කොළඹ හා යාපනය හැර දිවයිනේ අනෙකුත් ප්‍රදේශ සීතාවක ආධිපත්‍යයට නතු විය ශංකිලිගේ අනුප්‍රාප්තිකයන් විසින් පාලනය කල යාපනයද සීතාවක අධිශ්වරත්වය පිළිගත්තේය රාජසිංහ රජු විසින් පළමු වරට පැළඳ නුවරින්ද දෙවනුව සෙංකඩගලින්ද තෙවනුව සත්කෝරලේ මුන්ඩකොන්ඩපොල නුවරින් ද පන්නා දැමු විදිය බණ්ඩාරට යාපනය බලප්‍රදේශයට ඇතුළු වන්නට ජනතාව ඉඩ නොදුන්නේ ඒ නිසා ය
                                            

නිසරු දෙය සරු වශයෙන් දකින, සරු දෙය නිසරු වශයෙන් දකින, වැරදි හැඟීම් ඇත්තෝ සාරාර්ථය වූ නිවන අවබෝධ නොකරති.