#htmlcaption1 Go UP! Pure Javascript. No jQuery. No flash. #htmlcaption2 Stay Connected

වට්ටාරම- ශ්‍රී අරහත්ත මලියදේව රජමහ විහාරය

0 comments

කෑගල්ලේ සිට පොල්ගහවෙල මාර්ගයේ සැතපුම් 4 1/2ක් ගියවිට් වට්ටාරම- ශ්‍රී  අරහත්ත මලියදේව රජමහ විහාරය හමුවෙයි.මහඔය නිම්නයේ වූ  මේ මහා විහාරයේ ආරම්භය දෙවන පෑතිස් රජ (රා.ව.307-267)දවස දක්වා ඈතට් විහිදුන ,එසේම මිහිඳු හිමියන්ගේ ඇසුර ලත් එකකි.එහි බෝධිය අෂ්ඨපල එකක් වීමත් බෝධි වංශකතාවල සඳහන්ව තිබීමත් වැදගත්ය.වට්ටාරමය (පාලි - මණ්ඩලාරාමය,රවුම් ආරාමය ,සිංහල වී අටුව)තුල විශේෂයෙන් කැපී පෙනෙන පුරා වස්තු වන්නේ මලී මහපායයි.ජනප්‍රවාදවල එන පරිදි,වට්ටාරම ඇත්තේ අනුරාධපුරයේ ලෝවාමහාපායයේ කුඩා අනුරුවකි.ගල්ටැම් 5 බැගින් වූ පේලි මත ගොඩනැගුන වට්ටාරම මලිපායේ ඉහල කොටස දැවයෙන් සැදු අතර,ඉහල සිට පහලටරහත් ආදී භික්ෂුන්ට් වෙන් කළ මාල 5ක්වත් අඩු වශයෙන් තිබු බව සිතිය හැකිය.මහානාගගේ මුණුපුරු ගෝඨාභය රා.ව.පු.ශතවර්ෂවල වට්ටාරම ගොඩනැඟූ බව සඳහන් කල හැකිය.පසුව සිරිසඟබෝ සොයුරු ගෝඨාභය රජ(රා.ව.253-266)වට්ටාරම ගොඩනඟා 12000 සංඝායාට් පිදු බව එච්.සී.පී.බෙල් මහතාගේ කෑගලු වාර්තාවේ  සඳහන් කර ඇත්තේ වට්ටාරම විස්තරය නම් පුස්කොල පොත අනුවයි.මේ දෙවන  ගෝඨාභය විනා මුල් ගෝඨාභය නොවේ.



සමිට මලිය දෙව් සැදි තුන් මල්        පාය 
මලිය මහා පාය පස් මහලින්            සෑදිය 
සමිට මලියදෙව් පිදු ඒ කැප              පාය
එයට බමුණු වඩනා නමකුත්             වේය


වර්ෂ 1865 මැනුමේ දී වට්ටාරම සතු ඉඩම් ප්‍රමාණය අක්කර 145ක් බව පෙනේ.මහනුවර කිර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජ(රා.ව.1746-1779)සමයේ ගොඩනැඟුණු කුඩා විහාරය ,චිත්‍ර ,මකරතොරණ සහ පෙති පිළිමය සහිතව ,දැනුදු දැකගත හැකිය.විශාලතම විහාරය ගොඩනැඟුනේ ඉතා මෑතකදීය.එදා එහි සොලොස්මස්ථානයක් තිබු බව සිංහල බෝධි වංශය ,සුළු බෝධි වංශය ,බෙල් වාර්තාව සහ ජනවහර්ව් එයි .මලිමහපාය ,දකුණු දිග වැඩ සිටින ආවාසය (මලියදෙව් හිමි),උපුල්රාමය ,විපුල්රාමය ,දක්ෂිනාරාමය,පච්චමාරාමය, උත්තරාමය,කපිලාරාමය,පුර්වාරාමය(දාගැබ),ඉසිපතනාරාමය,ජේතවනාරාමය,දෙමටමල් විහාර (දාගැබ),ගල්ටැම් විහාරය (දාගැබ) ,කලුවැල් විහාරය (දාගැබ) සහ සම්මුඛ දේවාලය යනුවෙන් මේවා සඳහන් වේ .අද මේවායින් මඳක් හෝ ඉතිරිව මලිමහපාය,දෙමටමල් විහාර (දාගැබ) සහ විවිධ ගල්කණු ආදිය පමණි.ගොඩපොල ගල්ටැබේ විහාරයේදී ඇත්තේ අනුරාධපුර යුගයේ ගල් ගඩොල් ආදී නටබුන්ය.මේ පෙදෙසට (දෙවාලෙගම්)කතරගම දෙවි වඩින්නට ඇත්තේ දුටුගැමුණු සමයේ වන අතර,ගොවිතැන් ආදී සංවර්ධන වැඩවලට එම දෙවි පිහිට වූ බව ජනකවි අදින් පෙනේ.වට්ටාරමට සම්බන්ධයක් ඇති දෙවනපෑතිස් සහෝදර මහානාග කුමරුගෙන් යටාලතිස්ස,ගෝඨාභය,කාවන්තිස්ස සහ දුටුගැමුණු පිය පුත් පරපුර එයි.වට්ටාරමට විශාල පුනර්ජීවයක් දී ඇත්තේ ගෝඨාභය රජ විසින් බව පෙනේ.එහි වැව් බැඳ ගොවිතැන් දියුණු කර වට්ටාරම ඇගොඩනැගුවේද ඒ රජුයි.පොල්ගහවෙල කරඳන පාලම අසලින් හැරි රඹුක්කන පාරේ සැතපුම් 2ක් පමණ ගිය විට ,පනලියේ  ගෝඨාභය රජ මහා විහාරය ,මහඔය ඉවුරේ පිහිටි ගල්කැටියේ කඳුගැටයේ දී හමු වෙයි.එතැන සිට බලු විට මහඔයේ එගොඩ ඉවුරු අසල පිහිටි මඳක් උස පර්වත බිමක මාරක්වතුරේ නව ගෝඨාභය විහාරය හමුවෙයි.ඉන් මඳක් පහත්  බිමේ ගෝඨාභය මාළිගා සංකීර්ණය දක්නට හැකිය.අද මේ මාළිගා බිම පවා අත්පත් කරගත් ගම්වැසි පිරිස් ඒවා යටකර ගෙවල් සාදා ගෙන ඇති බව සඳහන් කළ යුතුය.වට්ටාරම ගොඩ නඟන යුගයේ කලක් මෙහි නැවතී සිටි අතර ,සියලු කටයුතු නව මහ ඇමති පරාක්‍රමට භාර දී දකුණට ගිය බව සෙල්ලිපි හා ජනකථා ඇසුරින් සිතාගත හැකිය.මේ ඇමතිගේ නම "පරුමක අමත "යනුවෙන් ලෙන්දරමුල්ල ලෙනේ ඇතුලේ ලෙන් විහාරයේ කොටා තිබේ.

එදින පරාක්‍රම නමැති  ඇමතිගේ  
        අතට කෙන්ඩිය                          අරගෙනා 

තුටින පැන්වත් කරම තෙරිඳුට 

       එහැම පුජා කළේ                              මනා

යලින දෙව් බඹ පීති ගොස නද 

       පෑවේ එදවස සිතු                              මෙනා 

එදින මළුවට රුවන් වැස්සක් 

       වැහැපු බව පුජිත                              වෙනා 

මහ මලියදේව හිමි


මහා මලියදේව හිමියන්ගේ ධරමාන කාලය  ගෝඨාභය,කාවන්තිස්ස සහ දුටුගැමුණු (අවුරුදු 100 පමණ වූ)රාජ්‍ය සමයන්ට අයත්ය.ඒ හිමියෝ උපන් ස්ථානය හෝ අපවත් වීම ආදිය  අටුවාවල සඳහන් නැත.ජනවහරේ එන පරිදි මහා බෝධිය ගෙනා ක්ෂත්‍රිය කුමාරවරුන්ගෙන් පැවැත ආ සත් කෝරලයේ උඩපොළ බෝවලපිටියේ "චම්පක  බෝධිගුප්ත දේව"යන අය මේ හිමියන්ගේ පියාය.තම සොයුරියන් දෙදෙනා සමග හැදුනු වැඩුණු කුඩා  මලියදේව පසුව ඇතුගල්පුරයේ ආරාමයකට  ගොස්,මහණව,වට්ටාරමට පැමිණ භාවනා කර ,ඉතා බාල වයසේ දී ම රහත් වූ බව කියවේ.මනෝරථ පුරණි අටුවාවේ  සඳහන් පරිදි හැලමඩ(කලල ගාම ජනපදය-ගොහොරුමඩගම)උපාසක අම්මා පුතේ!පුතේ!යයි කියමින් තුන් මසක් ම එක දිගට දානය දුන්නේ මේ හිමිටයි.ඉක්බිති රහත් වීම සිදු විය.මේ හිමි දනව් සැරිසරා ලක්දිව අස්සක් මුල්ලක් නෑර දහම් ආලෝකය පතුරවමින් 60 පොළක දී 60 බැගින් භික්ෂුන් රහත්භාවයට පැමිණිව්වේය.විශුද්ධි මාර්ගය ,ජාතකට්ඨ කතාව ,ආඬගුත්තර නිකායට්ඨ කතාව සා සඟසරණ ආදී ග්‍රන්ථවල වැඩි විස්තර දැක්වේ.මලියදේව,මහාදේව ,මලියමහාදේව සහ දේව ආදී වශයෙන් මේ හිමි හඳුන්වා ඇත.මලියදේවයන්ගේ විශේෂ හැකියාව වුයේ ඒ ඒ පුද්ගලයාගේ  චරිතලක්ෂණ බලා සුදුසු කමටහනක් ලබා දී භාවනා කරවා රහත්භාවය ලබා දීමයි.කෝට්ටේ සමයේ සිරි රහල් හිමි ලියු (රා.ව.1450)සැළලිහිණි සංදේශයෙහි එන කවියකින් භික්ෂුන් 60 සසරින් ගොඩ වූ බව මෙසේ කියවේ.

ගිලිය නොදී සැට මහණක් බව       මහණ 
මලියදෙව් තෙරිඳු වැඩ හිඳ දෙනු        බණ
දිලිය පස් මහල් පායෙහි මිණි           කිරණ
බැලිය හැකි විනම් දැක වැඳ යා          කලණ  

ධර්ම ප්‍රදීපිකාවේ  එන පරිදි මලියදේව හිමි ලංකාවේ 60 පොළකදී බණ කියා 60 බැගින් 3600 කට රහත් භාවය ලබා දී ඇත්තේය.මේ හිමි රහත් වුයේ ද,අපවත් වුයේ ද වෙසක් පෝ දිනකදීය යයි කියවේ.මලියදේව හිමි අපවත්වූ විට,එම දෙනතම සහෝදරියකට බලා ගැනිමට දෙනගමුවටත් ,නාරම්වලටත් අහසින් වැඩි අතර ,අවසන් කටයුතු කර ඇත්තේ නාරම්වල රජ මහා විහාරයේ දී යයි ප්‍රවාදගතය .දුටුගැමුණු සමයේ විසු රහත් හිමිවරු අට දෙනා පිළිබඳව මහාවංශයේත් (පිට 297)මහාවංශටීකාවේ (පිට 485)සහ සද්ධර්මාලංකාරයේත් (පිට 628)සඳහන්ය.මලියදේව හිමි සහ මලයවාසි මහා සංඛරක්ඛිතහිමි (චෝරකණ්ඩක විහාරවාසී,උඩුකඩ  විහාරවාසී හෙවත් උපරිමණ්ඩල වාසි )ඉහත කී අටදෙනා අතර වෙති.මහා සංඛරක්ඛිතහිමි විසුයේ වට්ටාරමට දකුණු පසින් වූ නාරන්ගල කඳුවැටියට ඈදු කන්දේගෙදර (පහන්කනුව අසල)කුඩා කඳුගැටයේ පිහිටි රවුම් ගල්ලෙන් විහාරයේය.එය,මෑතකදී උපරිමණ්ඩලය වශයෙන් හඳුනාගත් අතර,එම ලෙනේ "පරුමක බමණ" යන කුඩා සෙල්ලිපියද සොයා ගතිමු.මහා සංඛරක්ඛිතහිමි ඉවසීමේ ගුණයට එදා අගතැන්පත් ව සිටි අතර ,වට්ටාරමට විශේෂ සම්බන්ධකම් දැක්වූ ගුරු නමකි.වළගම්බා සමයේ ත්‍රිපිටකය ග්‍රන්ථාරූඪ කිරිමට පෙර වට්ටාරම දී සිදු කල ධර්ම සාකච්ඡාවේ මුලසුන ගත්තේ සංඛරක්ඛිතහිමියන්ගෙන් කමටහන් ගෙන රහත් වූ "මහාතිස්සභුති හිමි "ය.වට්ටාරම කුඩා විහාරය අසල ඇති 9වැනි  10වැනි වර්ෂවල අයත් වන සෙල්ලිපි කියවාගත නොහැකිය. 

වනගුප්ත මලියදේව හිමි

මේ අතර තවත් විශේෂ සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතු කාරණය නම්,"වනගුප්ත (මලියදේව) හිමි" කවුරුන්දැයි  ' සොයා බැලීමයි.බෙල් වාර්තාවේ සඳහන් පරිදි වට්ටාරම් අස්න සහ වට්ටාරමම් විස්තරය යන පුස්කොල ග්‍රන්ථ දෙකේ සඳහන්,එසේම ජනප්‍රවාදයේ ද එන වනගුප්ත හිමියන්ගේ විස්තරය මෙසේය.දඹදිව යෝනකාරාමයේ එක්තරා අන්ධ යුවලකට පුතෙක් ඉපදිණි.අන්ධ මවුපිය දෙදෙනා රැක්කේ මේ පුතු විසිනි.ඔවුන්ගේ ජිවිත අවසානයේ පුතුන් දුන් උපදෙසක් අනුව ඉන් උතුරු දිසාවේ පිහිටි වනාන්තරයක සිටි තාපසතුමා හමු වී මහණ විය.තාපසතුමාගේ අවසාන කාලයෙහි උපදෙසක් අනුව්,දඹරන් පිළිම 7 සහ රත්‍රන් කවර දැමු බණපොත් ද ලබාගෙන,ඉර්ධියෙන් ලංකාවේ මහඔයේ වැලිගොඩපිටියට(පොල්ගහවෙල අසල )වැඩ,පිළිම ආදිය වැලි යට සඟවා ගෝඨාභය මාළිගයට වැඩියේය.එහි,දී තම වෙනුවෙන් තලවතුපිටියේ (වට්ටාරම)විහාරයක් සාදා දෙන ලෙස රජුගෙන් ඉල්ලිය.රජතුමා වැව්ආදෙකක් කණිමින් සිටි හෙයින්, ඒවා 
මඳක් අහවරව ,ඉල්ලීම ඉටු කර දිමට පොරොන්දු වී  ටික කාලයක් තම මාලිගයේ වැඩ සිටින ලෙසට ආරාධනා කළේය.එය පිළිගත් හිමි,කහ නුලක් ඇදී යන ආකාරයට අහසට වැඩ,සක් රජ හමු වී ,අදාළ විහාරස්ථානය සාදා දෙන ලෙසටඉල්ලා ,එය වහා ම සාදවා ගත් අතර ,අදාළ විහාරය ගෝඨාභය රජ ලවා පිදුම් ලැබුවේ 12 දහසක් සංඝයා රැස්කරවාය  වගාතොට  වට්ටාරම(වී අටුව)යලි නිසි පරිදි සාදා එයට "චන්ද්‍රකාන්ති පුරය"යන නම දුන් බව ද සඳහන්ය.ලංකාවේ අන්තිම රහතන් වහන්සේ වශයෙන් ගණන් ගනු ලබන්නේ "වනගුප්ත මලියදේව හිමි"ය.අත්තනගල්ලේ දී අග්ගොකාසිංගය සමාදන්ව අහස පොලව ගුගුරවා රහත් වූ හිමිට පසුව,වනගුප්ත මලියදේව හිමි අපවත් වූ බව අපගේ නිගමනයයි.මේ වන විට බුදු සසුනේ කාලය අවුරුදු 1000 පමණ වෙයි.රාජ බලයේ නිගමනය වී ඇත්තේ ඒ වන විට රහත්භාවය ලෝකයෙන් තුරන් වූ බවයි. වට්ටාරමට ගෙනා පිළිම,බුදුරදුන්ගේ දර සෑයට රජවරුන් පිදු ඔටුනු ආදිය උණු වී සෑයේ සතර කොණින් පහළ වූ ඒවා යයි කියවේ.ඉතා අනර්ඝ හාස්කම් ඇති මේ පිළිම හතර  වනගුප්ත හිමි වට්ටාරම,පුසුල්පිටිය ,මාදන්වල සහ මොරපායේ තැන්පත් කල සඳහන්ය.ඒ බව කොත්මලේ පුරාවෘත්ත ග්‍රන්ථයේ මෙසේ එයි.

ලොවග මුනිරජු පිරිනිවන 
                    රන්දෙනෙහි දඹරන් පිළිම     සුලිදී 

කියග සොඳ මහා මලියදෙව් ඈ 

                           රහත් උතුමන්                   විසු           

බියග දළදා පාදා ද රැකි රන්කොත් ද 

                          රන්පුහුල්                         පහලි 

කියග කොත්මල රටට වැඩි   වෙන 

                           රටක් ඇද්දැයි  මෙලක      සියලි    

වට්ටාරම අවට ලෙන්දර මුල්ල,හැලමඩ.පුහුරිය,පනලිය සහ කොත්මලේ ආදී ලංකාවේ බොහෝ ප්‍රදේශවල ද මහ මලියදේව හිමි වාසය කොට ඇත.එසේම,මාරුක්වතුරේ සහ වට්ටාරම් කන්දේ මාළිගා දෙක ද චන්ද්‍රකාන්ති පුරය ද ප්‍රවේශමෙන් හඳුනා ගත යුතුය.
Read more »

අලවතුර ගනේගොඩ ලෙන් විහාරය

0 comments
කෑගල්ල - බුලත්කොහුපිටිය මහා මාර්ගයේ අලවතුර කඩපිල අසලින් හැරී තරමක් දුර ගිය විට හමුවන 250 කට ආසන්න  පියගැට සංඛ්‍යාව නැඟී  පසු මේ සිත්ගන්නා විහාරය හමුවේ.දකුණු  ඉන්දියාවේ සොලී දේශයේ ධාන්‍ය කටක ප්‍රදේශයේ  කලක් වාසය කළ ධර්මකීර්ති  නම් ලාංකික හිමි නමක් විසින් මේ ලෙන් විහාරය  තනවන ලද බව කියවෙයි.ඒ හිමියෝ  මේ විහාරය පමණක් නොව ගඩලාදෙණිය සහ ලංකාතිලක විහාර කර්මාන්ත  සමගද සම්බන්ධ බව පැහැදිලිය.එම විහාරවල දක්නට ලැබෙන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්ප සහ කැටයම් කලා ලක්ෂණ ගනේගොඩ ලෙන් විහාරයේ ද දක්නට ලැබේ.

බෙල් සඳහන්  කරන පරිදි  අලවතුර ඇල තරණය අඩි 6-8 තරම් දිග ,1 -2 තරම්  පුළුල්  ශෛලමය පියගැට පෙළක් දිගේ ඉහලට ‍නැඟී කල් හි  මේ අපුරු ස්ථානය දැක ගත හැකිය.පියගැටපෙළ යොමුවන්නේ අඩි 5ක් පමණ උසට ගොඩනන්වන ලද ගලින් තැනු වේදිකාවකටයි.මේ වේදිකාව අවටින් ගල් ස්ථරයෙන් අලංකෘත වූ ආරක්‍ෂිත ප්‍රාකාරයක් තිබු බවට අද ද තැන් තැන් හි දක්නට ඇති සාක්ෂි දරයි.මෙම විහාරය කොටස් 2කට බෙදිය හැක.එනම්,ස්වභාවික ගල් ලෙන ඉදිරියෙන් තනා ඇති ආලින්දය සහිත පෝටිකෝව සහ නියමගල් ලෙන් විහාරයයි.පියගැටපෙළ නැග වේදිකාවට පා තැබූ පසු ඉදිරියෙන් හමුවන පෝටිකෝව,කණු 8ක් බැගින් දෙපසින් සිට වූ ගල් කණු පේලි 2කින් සමන්විතය.හිඳී  බුදු  පිළිමය සහිත ස්වභාවික ඇතුළු  ගල් ලෙනට පිවිසෙන්නේ එම ගල් කණු මත හරස් බාල්ක යොදා තැනුණු ආරුක්කුමය ශාලාවක් තුලිනි.

යාපහුව ගල් කැටයම්වල සමාන ගති ලක්ෂණ පෙන්වන අලංකාර මල්,ලිය හා වාමණ කැටයම්වලින් සරසා ඇති මේ කුළුණු සියල්ලේම මැද කොටසේ ඍජුකෝනාශ්‍ර  රාමුවක් තුල බුදු පිළිම හෝ බෝසත් පිළිම කැටයම් කර තිබීම ද ඉතා පැහැදිලි රේඛාමය ලක්ෂණ හේතු කොට ගෙන දෙනෙතට පහසු දර්ශනීය  ගතියක් පෙන්නුම් කරයි.පිළිම ගෙට ගොඩවන පියගැට දෙපස දක්නා කොරවක් ගල් දෙක විශිෂ්ට ගණයේ ඒවාය.එහි නිරූපණය කොට ඇති  ගජසිංහ කැටයම් ද පෙර කී පිළිම පරිදි ම පිරුණු රේඛාමය  ගති ලක්ෂණ පෙන්වන අගනා කෘතීන්ය.පෝටිකෝවේ ඇතුලත කෙළවර  නැවත වමට සහ දකුණට විහිදෙන ආලින්දයකි.එය ස්වභාවික ගල්ලෙනේ පහලට  සමානව තිබෙන්නටඇත.ස්වභාවික ගල් ලෙන් විහාරය ජලය කාන්දුවීම වැලැක්වීම සඳහා එහි ඉහළ දාරයෙන් බේරන  ලද කටාරමකින් යුක්තය.පිළිම ගෙටඇතුළුවන තැන ගල් උළුවස්සේ ද සිත්ගන්නා කැටයම් කොටා තිබේ.කළු ගලින්ම නෙළන ලද හිඳී පිළිමය වඩාත්ම දක්වන්නේ දක්ෂිණ භාරතීය දේව ලක්ෂණයි.ගඩලාදෙණිය හා ලංකාතිලක  විහාරයන් හි පිලිමවලද මෙමෙ ලක්ෂණ පෙන්නුම් කෙරේ.දෑස්වල දිගටි ස්වරූපය හා ඉදිරියට  නෙරා ඇති ස්වරූපය,සිරස්පත සහ කැරලි සහිත හිසකේ ලක්ෂණ ඊට උදාහරණයි.දෙපා පිහිටුවා ඇති ආකාරය ද අනුරාධපුර පොළොන්නරු ධ්‍යාන ලක්ෂණවලට වඩා පෙන්නුම් කරන්නේ හින්දු යෝගී ස්වභාවයයි.පිබිදුනු නෙලුම් පෙති රටාවක් ආසනය වටා දක්වා ඇත.

1892දි බෙල් මේ ස්ථානය නිරීක්ෂණය කළ අවස්ථාවේදී ද ගොඩනැගිල්ල ඇතුළු බොහෝ කැටයම් හාගල් ලෙන් වහලයේ චිත්‍ර ද විනාශය මුඛයට යමින් පැවතුන බව පෙනේ.ඔහු හේවිසි මණ්ඩපය යනුවෙන් සඳහන් කරන ඉදිරිපස කොටස දිග අඩි 21 සහ පළල අඩි 16 1/2ලෙසද දක්වයි.ලෙන ඉදිරිපස දිගද ඉහත  දිගටම සමානය.මුළු කෑගලු  දිස්ත්‍රික්කය තුලම තමන්ට හමු වූ ගලින් තනන ලද එකම ලෙන් විහාරය මෙය බවට‍ බෙල් කරන සඳහන සත්‍යකි.මෙහි නිර්මාතෘ  ධර්ම කිර්ති හිමියන් ගම්පල IV බුවනෙකබාහු රජුගේ සම්මානයට පාත්‍ර වූ හිමිනමක් හැටියට සැලකෙන අතර ,එතුමාගේ සමකාලීන දකුණු ඉන්දීය ශෛලය ගැනිමට හේතු වූ බව ද සඳහන් කළ හැකිය.
Read more »

කිරිඇල්ලේ නැදුන් රජමහ විහාරය

1 comments


රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ කිරිඇල්ල ග්‍රාමයෙහි පිහිටි කබරගල නමින් හැඳින්වෙන මහාපර්වතය පසුබිම් කොට ‍ගත් රමණීය කෙත් යායකින් වටවූ භුමි බාගයක පිහිටි නැදුන් විහාරය වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාවේ දස දෙස පතල ඓතිහාසික පුජ්‍යස්ථානයකිමෙහි ඉතිහාස කතාව සීතාවක රාජසිංහ සමය තෙක් ඈතට විහිද යන බව මුලාශ්‍ර හා ජනප්‍රවාද ඇසුරින් පෙනී යයි සීතාවක රාජසිංහ රජු බුදුසමය හැරපියා ශිව ලබ්ධිය වැළඳ සිදුකරන ලද බෞද්ධ විරෝධී ක්‍රියාවලට මුහුණ දීමට නොහැකිවූ භික්‍ෂුහු ක්‍ෂේම ස්ථාන කරා පලා ගියෝය ඇතැම් භික්ෂුන් ක්‍ෂේම ස්ථාන කරා පලා ගියේය දිවි බේරා ගෙන ක්‍ෂේම ස්ථාන කරා පලා ගිය භික්‍ෂුන් පිරිසක් කරඳන -විහාරහේන නමින් දැන් හැඳින්වෙන ඉඩමෙහි තිබෙන ගල් ලෙනට පැමිණ වාසය කල බවට සඳහන් වේ මේ පිළිබඳව ඇති තවත් මතයක් වන්නේ සීතාවක රාජසිංහ රජු රාජ්‍යයෙන් පහකොට වෙනත් පාලකයකුට බලය ලබාදීම සඳහා භික්ෂුන් වහන්සේලා උත්සහ කල බවත් එහිදී කුමන්ත්‍රණය හෙළිවී ගිය පසු එම භික්‍ෂුන් වහන්සේලා කිහිප නමක් සීතාවක ගඟේ කනමැදිරියන්වල නම් ස්ථානයේ ගිල්වා දැමුබවත් සමහරක් භික්ෂුන් බේරී පලාගිය බව සඳහන් වේ මෙකල භික්ෂු ශාසනයයෙන්  උපසම්පදාව අහෝසි වී ගොස් තිබී ඇති අතර මෙහි වාසය කල ඇතැම් භික්ෂුවක් හැඳින්වුණේ ගනින්නැහැ යනුවෙනි කිරිඇල්ලේ නැදුන් රජමහ විහාරස්ථානයට ඍජු සම්බන්ධතා පවත්වන කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේ උපසම්පදාව ලත් මහා තෙර නමක් වුහ උන්වහන්සේට පෙර නැදුන් විහාරයට සම්බන්ධ භික්‍ෂු පරම්පරාව මෙසේය 
  1.  මහගල්ගමුවේ ගනින්නැහැ 
  2. කුඩාගල්ගමුවේ ගනින්නැහැ 
  3. මහා දොරවක ස්ථවිර 
  4. කුඩා දොරවක ස්ථවිර 
  5. ගුණානන්ද ස්ථවිර 
  6. කරඳන දේවරක්ඛිත ස්ථවිර 


කරඳන ගල්ලෙන් විහාරයෙහි භික්‍ෂුන් වහන්සේ වාසය කරද්දී කිරිඇල්ලේ නැදුන් විහාරය නමින් දැනට හැඳින්වෙන විහාර පරිශ්‍රයයෙහි පන්සලක් ඉදිකර තිබු බව ඓතිහාසික ලේඛණවල සඳහන්වේ කිරිඇල්ලේ පන්සල යනුවෙන් එය හැඳින්වේ ඉහත සඳහන් ගුණානන්ද ස්ථවිරයන් වහන්සේ කරඳන දේවරක්ඛිත හිමියන්ගේ ගුරුවරයා වේ දැනට ඇති ප්‍රාථමික මුලාශ්‍ර වලින් හෙළිවන්නේ කරඳන දේවරක්ඛිත හිමියන් කරඳන ගල්ලෙන් විහාරයේත් කිරිඇල්ලේ පන්සලෙත් වැඩ සිටි බවයි දේවරක්ඛිත හිමියන් උසස් ශාස්ත්‍රීය ඥානයක් ලබා සිටිහෙයින් අවශේෂ භික්ෂුන්ගේ ගෞරවය හා සැලකිල්ල උන්වහන්සේට ලැබිණි කරඳන ගල්ලෙන් විහාරයේ වාසය කල ගුණානන්ද ස්වාමින් වහන්සේ එම ලෙන් වෙහෙරත් කිරිඇල්ලේ පන්සලත් දේවරක්ඛිත හිමියන්ටම පවරා දීම මෙසේ දෙතැනම විසීමට මුලික හේතුව විය නැදුන් රජමහ විහාරස්ථානය නමින් අභිනව විහාරයක් කිරිඇල්ලේ ඉදිවීමට මුල් වුයේ කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේ බව ජනශ්‍රැතියේ සඳහන් වෙයි වැලිවිට සරණංකර භික්‍ෂුන් වහන්සේ කල මහනුවර මල්වතු විහාරයේ අනුනායක පදවිය හොබවමින් සිටි රාජගුරු මොරතොට ධම්මක්ඛන්ධ නාහිමියන් හා කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේ හා අතර මිත්‍ර සම්බන්ධතාවක් ගොඩ නැගී තිබිණි දෙදෙනාම ධර්ම ශාස්ත්‍රීය ඥානයෙන් උසස් තත්වයක වැජඹීම ඊට එක් හේතුවකි දේවරක්ඛිත නාහිමියන් මොරතොට හිමියන්ට යැවු හසුන් පතක සටහන්ව තිබු අලංකාර අත් අකුරු රජතුමාට දකින්නට ලැබුණි"මටත් මේ අත් අකුරු වලින් බණපොතක් ලියවා ගන්නට ඇත්නම් මැනැවැයි" රජතුමා   මොරතොට නා හිමියන්ට පැවසීය.

කරඳන දේවරක්ඛිත නාහිමියනට රාජ්‍ය අනුග්‍රහයලබා දිමට මේ කදිම අවස්ථාවක්යයි සැලකු මොරතොට ධම්මකන්ද ස්ථිවරයන් වහන්සේ,සිය මිත්‍ර ස්ථිවරපාදයනට මේ පිළිබද විස්තර දන්වා ලිපියක් එවුහ.එහි සඳහන්  කරුණු පිලිගත් දේවරක්ඛිත ස්වාමීන්වහන්සේ අලංකාර අත් අකුරින් මජ්ජිම නිකාය (මැදුම් සඟිය )පුස් කොලයේ ලියා උසස් බණ පොතක් සම්පාදනය කොට මහනුවර මහ වාසලට පිරිනැමුහ.ඒ දැකීමෙන් මහත් සේ ප්‍රසාදයට පත් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජතුමා ,දේවරක්ඛිත හිමියන්ට කවර අන්දමින් ඒ ප්‍රසාදය පළ කරන්නේ දැ යි විමසා සිටියේය.රජුට  අවශ්‍ය වුයේ මේ යතිවරයානන්ට කිසියම් පරිත්‍යාගයක් කිරීමය.ඒ අවස්ථාවේ දේවරක්ඛිත හිමියන් කියා සිටියේ "මියන දළු ටිකක් කඩා ගැනීමට ඉඩම් කැබැල්ලක් ප්‍රමාණවත්"බවය.කළු නදිය අසබඩ දිය සීරාව ඇති ඉඩම්වල මියන ශාක බහුලව වැවේ.කිරිඇල්ලේ පන්සල ආසන්නයේද එ වැනි බිම්පැවතින.දේවරක්ඛිත හිමියන්ගේ ඉල්ලිමට එකග වූ රජු උන්වහන්සේගේ අවශ්‍යතාව ඉටු කිරීම සදහා කටයුතු සම්පාදනය කළේය.එවක මෙහි පරිපාලනය භාරව සිටි රාජකරුණා සෙනෙවිරත්න වාසල අභයකෝන් මුදියන්සේ රාළහාමිගේ අත්සනින් දේවරක්ඛිත හිමියන් වෙත සන්නසක් නිකුත් කැරිණි.අඟල් 12ක් දිග අඟල්1 1/2 ක්  පළල කර කොලයක (ලා තල් කොළය)ලියන ලද මේ සන්නසට පිත්තලෙන්රාමුවක් යොදා තිබේ.පේළි 8බැගින් දෙපිටෙහිම අක්ෂර ලියා තිබේ.මෙම සන්නසේහි සඳහන් ව ඇති මායිම්වලින් වටවූ භුමි ප්‍රමාණය අක්කර 8305කි.මියන කොළ ටිකක් කඩාගැනීමට ප්‍රදානය කැරැනු ඉඩම් කැබැල්ලේ තරම!මෙය උන්වහන්සේට රජුගෙන් ලැබුණු නින්දගමකි.මෙම ප්‍රදානය සිදු කැර ඇත්තේ ශක වර්ෂ 1723 (රා:ව :1801)නවම් මස පුර එකොලොස්වක නම් තිථියලත් සඳු දිනය.

මහා වාසලින් මෙම ප්‍රදානය ලැබීමෙන් ඉක්බිති දේවරක්ඛිත නාහිමියන් කිරිඇල්ලේ පන්සලෙහි අභිනව විහාරයක් ඉදි කිරිමට සැලසුම් සම්පාදනය කෙලෝය.දුම්බර නින්ද ගමෙන් නැදුන් කණු සිටුවා ඊ මත නැදුන් ලීයෙන්ම තට්ටුව සාදා මෙහි ටැම්පිට විහාරයක් ගොඩනන්වනලදී."වැත්තෑවේ"නම් භික්ෂූන් වහන්සේ නමක ලවා මෙහි බුද්ධ ප්‍රතිමාව බඳවන ලද බවත් කිරිඇල්ලේ ඤාණවිමල හිමියෝ සඳහන් කරති.එතෙක් "කිරිඇල්ලේ පන්සල"යනුවෙන් සඳහන් වූ විහාරස්ථානය "නැදුන් විහාරය"යන නම ලැබුවේ දුම්බරින් නැදුන් ලී ගෙන්වා එම ලී භාවිතා කොට අභිනව  විහාරය ගොඩනැංවීමෙන් ඉක්බිතිය.නුවර යුගයේ මේ වැ නි ටැම්පිට විහාර ගොඩනැංවීම සමකාලීන වාස්තු විද්‍යාත්මක කලාවක් විය.එසේ ම,මෙම ප්‍රදේශය ජල ගැල්මකට ලක්වන බැවින් ඉන් ආරක්ෂා වීම සඳහාද මේ ගෘහ නිර්මාණ ක්‍රමය තෝරා ගත්තා විය හැකියි.මෙම සිද්ධි මාලාව සලකන කල,කරඳන ගල්ලෙන් විහාරය නැදුන් විහාරයේ මුලස්ථානය ලෙසත් ,කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේ  එහි ආදී කතෘන් වහන්සේ ලෙසත් ඉතිහාසගත විය යුත්තේය.කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේගෙන් අනතුරුව එහි සංඝ පරම්පරාව මෙසේය.

 01.කරඳන දේවරක්ඛිත හිමි
 02.කුරුවිට ශෝභිත හිමි 
 03.කඩදොර රත්නපාල හිමි
 04.කුරුවිට පඤ්ඤානන්ද හිමි 
 05.හඳපාන්ගොඩ චන්ද්‍රනන්ද හිමි 
 06.හඳපාන්ගොඩ විමල හිමි 
  
මෙහි  විහාරාධිපති පදවිය හොබවන ලද හඳපාන්ගොඩ විමල හිමි ශ්‍රී පාදස්ථානයේ අධිපතිත්වයද  හොබවනලදී.සබරගමු පළාතේ උපප්‍රධාන සංඝ නායක ධුරයද දරන ලද උන්වහන්සේට කිර්ති ශ්‍රී පඥ්ඥානන්ද යන අභිදානයද මල්වතු විහාරය මඟින් ප්‍රදානය කරනු ලබා ඇත්තේය.

නැදුන් විහාරයේ පැරණි ගොඩනැඟිළි

කරඳන දේවරක්ඛිත ස්වාමින් වහන්සේ නැදුන් ලී භාවිතා කොට තැන වූ ටැම්පිට විහාරය දැන් එහි දක්නට
නොලැබේ.එහෙත් මෙම විහාර පරිශ්‍රයේ තිබෙන පැරණිතම ගොඩනැගිල්ල සේ සැලකෙන බුද්ධාලයය පිහිටුවා ඇත්තේ ඒ  ටැම්පිට විහාරය තිබු තැන ම යැයි  විශ්වාස කෙරේ.එම මන්දිරය තුළ දක්නා ලැබෙන හිඳි බුදු පිළිමයත්,ඒ දෙපස පිහිටුවා ඇති විෂ්ණු හා  සමන් දේව ප්‍රතිමා 2 කත් ඒ පැරණි ගොඩනැගිල්ල තුලම නිර්මාණය කරන ලද ප්‍රතිමා ලෙස සලකනු ලැබේ.බුද්ධ ප්‍රතිමාවලටත් ,සමන්,විෂ්ණු දේවරූපවලටත් බිතු සිතුවම්වම්වලටත් හානියක් නොවන පරිදි ටැම්පිට විහාරයට ශෛලමය අත්තිවාරමක් යොදා බිත්ති  ද ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද යි විශ්වාස හැකිය.බුද්ධ  ප්‍රතිමාවේ නිර්මාණාත්මක ලක්ෂණ නුවර යුගයේ කලා සම්ප්‍රදායය නියෝජනය කරයි.චිත්‍රවලින් නිරූපණය  වන්නේ ද නුවර කලා සම්ප්‍රදායයි.බුද්ධ  ප්‍රතිමාව හා දේව ප්‍රතිමා සහිත මැද පිහිටි කුටිය වටා පිටතින්   බිත්තියක් බැඳ ඒ දෙපස ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් නිර්මාණය කොට තිබේ.එම බිත්තිවල වෙස්සන්තර ජාතකය ,විධුර ජාතකය ආදී ජාතක කථාද සිතුවම් කර තිබේ.බුද්ධ  ප්‍රතිමාවේ චීවරයේ  රැළි  මතු කොට ඇත්තේ උන්නත කොට මවන ලද සමාන්තර රේඛාවලිනි.මෙම පැරණි ම බුද්ධාලයයට දකුණු පසින් ඇති අනෙක්  විහාර මන්දිරය මෙයට වඩා විශාලය,මෙයටවඩාඅලුත්ය.එහෙත් ආකෘතිය අතින් එය පැරණි විහාරයට සමානතා දක්වයි.අභිනවයෙන් ගොඩනැන්වුනු තවත් විහාර මන්දිරයක් මේ අසලම වේ.අනෙකුත් ආවස ගෘහ ,දාන ශාලා ,ධර්ම මන්දිර ආදී සියල්ල මෑත කාලින නිර්මාණ වේ.

විශේෂතා

නැදුන් විහාරයේ පැරණි විහාර ගෙයි දක්නට ලැබෙන විශේෂ ලක්ෂණයක් නම්,බුදු පිළිම වහන්සේ දෙපස සාමාන්‍යයෙන්ඉදි කෙරෙන සැරියුත් ,මුගලන් ප්‍රතිමා වහන්සේලා වෙනුවට විෂ්ණු හා සමන්  දේව රූප ඉදිකැර තිබීමයි.විෂ්ණු දෙවියන් ශාසනාරක්ෂක දෙවියන් නිසාත් සමන් දෙවියන් සබරගමුවට ආවේණික දෙවියන් නිසාත් මෙසේ මේ දෙව් රූ ඉදිකරන්නටඇතැයි සිතිය හැක.තවද මෙහි මකර තොරණ ඉදි කර ඇත්තේ වෙනත් විහාරස්ථානවල මෙන්,බුදු ගෙයට ඇතුළු වන දොරටුවට ඉහළින් නොව,බුදු පිළිමයේ සිරසට ඉහළිනි,ජත්‍රයක් ආකාරයෙනි.මෙම මුල් විහාර ගෙවල් වසර 168ක් තරම් පැරණිය.මැද විහාරයේ ඇඳ තිබු බිතු සිතුවම් දුර්වර්ණ වීම නිසා ඒ මත අලුතින් සිතුවම් ඇඳ ඇත.එසේ වුවද,පැරණි විහාරය වන 1වැනි විහාර මන්දිරයේමහනුවර යුගයට අයත් බිතු සිතුවම් අදත් දක්නට ලැබේ.මෙම පැරණි විහාර මන්දිරය බැතිමතුන්ගේ වන්දනා කටයුතුවලින් ඈත්ව පවතින බව පෙනේ.නැදුන් විහාරයේ කෞතුක  වස්තු අතර විශේෂ තැනක් ගන්නා වස්තුවකි,එහි තැන්පත් කර ඇති ලංකාවේ  විශාලම ඇත් දළ යුගලය .1935දි ලංකාවේ මහා භාරකාර පදවිය ඉසිලු පෝල් ඊ.පීරිස්  මහතා විසින් කැළණියේ ප්‍රසිද්ධ වලව්වකින් මෙම ඇත් දළ යුගල රු.5000/= කට  විහාරස්ථානයට ලබා දීම සඳහා මුලික වී ඇත.උස අඩි 7 අඟල් 7ක් දළ මුල වට‍ ප්‍රමාණය අඟල් 18ක් ද වන මෙම දළ 2 දෙපසින් තැබූ විට අඩ සඳක් සේ  කවකාර ව සිටි.


Read more »

පුරාණ සිංහල කාලමානය

0 comments
පෑ තැටිය

සිංහල ක්‍රමය අනුව දවසකට (හෝරා) පැය 60 ක් වේ.හෝරාවට පැයට ඇත්තේ විනාඩ් හැටකි පුස්කොළ කේන්ද්‍ර වල බොහෝවිට වේලාවක් දක්වා ඇත්තේ මේ ක්‍රමයටයි


  1. යුක්ෂන් අටක් රථරේණු  එකයි 
  2. රථරේණු අටක් වාලාග්‍ර    එකයි 
  3. වාලාග්‍ර අටක් තැටි       එකයි 
  4. තැටි සීයක් ලවම්     එකයි 
  5. ලවම් තිහක් නිමේෂ එකයි 
  6. නිමේෂ දහඅටක් කාෂ්ඨ එකයි 
  7. කාෂ්ඨ එකහමාරක් ගුරු අක්‍ෂර එකයි 
  8. ගුරු අක්‍ෂර දහයක් ස්වාස එකයි 
  9. ස්වාස එකක් කලා එකයි 
  10. කලා තුනක් විනාඩි එකයි 
  11. ක්ෂණ හයක් පැය එකයි
  12. පැය දෙකක් මුහුර්ථ එකයි 
  13. මුහුර්ථ තුනහමාරක් යාම එකයි 
  14. යාම හතරක් දින එකයි 
  15. දින දෙකක් අහෝරාත්‍රී එකයි 
  16. අහෝරාත්‍රී පහළොවක් පක්‍ෂ එකයි 
  17. පක්‍ෂ දෙකක් මාස එකයි 
  18. මාස දෙකක් සෘතු එකයි 
  19. සෘතු තුනක් අයන එකයි 
  20. අයන එකක් වසර එකයි 


පෑ තැටිය

මෙම තැටි ජල බේසමකට දැමු කල පතුලේ ඇති සිදුරකින් තැටියට ජලය කාන්දු වී ක්‍රම ක්‍රමයෙන් තැටිය ජලයෙන් පිරී එය වතුරේ ගිලී යයි එකී තැටිය ජල බේසමට දැමු අවස්ථාවෙ සිට එය ජලයෙන් පිරී ගිලා බැසීමට ගතවන කාලය සිංහල පැය එකකි 



Read more »
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
 

Copyright © 2010 • ජනකතා හා ඉතිහාසය • Design by Dzignine