මහනුවර යුගයේ සමහර රජවරු සල්ලාල ජීවිත ගත කළහ.රූමත් කතුන් දුටු පමණින් අන්තඃපුරයට කැඳවා ගැනීම එකල ඔවුන්ගේ සිරිත විය.වලව්වල රූමත් කතුන් ඇතිබව දැනගත්විට රජ අණපරිදි ඇතැම්විට අන්තඃපුරයට ඇතුළු කරගන්නා ලදී.මෙසේ ඇතුළු කරගන්නා කාන්තාවන් යකඩ දෝලි නමින් හඳුන්වන ලදී.මහනුවර රජුන්ට යකඩ දෝලි ගණනාවක්ම විය. මහා නිලමේවරුන්ගේ මහනුවර නගර ආසන්නයේම වූහයි කියති.රජු යන එන ගමන් වලදී වලව් දෙසද නොබලාම නොගිය බැව් කියන ප්‍රවාද නැත්තේ නොවේ.දිනක් පෑ තැටි පසුකර යමින් සිටි මහරජතුමාට ඒ අසල වලව්වක සිටි 'යහපති' නම් රූමත් දැරියක් දකින්නට ලැබුණි.ඈ කෙරෙහි පිළිබඳව සිතක් ඇතිකරගන ඇය ගැන තොරතුරු සපයන ලෙසට රජු මහ නිලමේට අණ කරන ලදි.තම වලව්වේ වැඩකාරකමට සිටි එතෙක් වැඩිවිය නොපැමිණ සිටි කෙල්ල වෙත රජුගේ සිත ඇදී ගියබව දැනගත් නිලමේ මෙසේ රජතුමාට ලියා සැල කළේලු.
පුරා තන තිසරු දෙහි ලෙලි විතර ඇති
නුරා කරන වයසත් පැමිණුනේ නැති
පුරා වයස දහතුනකට විතර ඇතී
කොරහ වහල්කඩ බැඳී කොඩිය යහපති
ලැජ්ජාවට පත්වූ රජතුමා ඊට පසුව දැරිය ගැන ඇසුවේ නැතිලු.
උපදේශ කවි
කරදර සිතට වැදුනම පැමිණෙන වෙහෙස
ජරමර දෙකම පැමිණෙයි පුරුවේ දෝස
වැරසැර රැගෙන දඩසැරියක් සිතුවිලස
වැරදුන තැනට කවුරුත් නැත තමන් මිස
දුක දන්නෝ ලොව කාටත් පිහිටවෙතී
බණ දන්නෝ ලොව සතහට බණ කියතී
අණ දෙන්නෝ රජසේවේ වැඩ කරතී
විලි දන්නෝ නොසිරිත් කම් නොම කෙරෙතී
නැත මිතුරෙක් දැනගත් සිල්ප මිස වෙන
නැත හතුරෙක් මත්පැන් හා සදිසිවන
නැත අදරෙක් දරුවට දෙගුරු මිස වෙන
නැත බලයක් තිසරණබල සදිසි වෙන
දහම් ගැටයක්
කලකට කට මවු දෙතනේ කිරිබීම
කලකට කට රස පලවැල වැළඳීම
කලකට කට කෙතකට බැඳී වැටසේම
කලකට කට පටමල්පේකට සේමා
අදහස:-
මේ දහම් ගැටයෙන් ජිවිතයේ නිස්සාර බව මැනවින් පිළිඹිබු කරයි.කලකදී කට මවු දෙතනේ කිරි බොයි.ඒ බිලිඳු සමයෙන් පසු පළවැල රස අනුභව කරන කට වයසට යත්ම වේලකට බැඳී වැටක් සේ වෙයි.දිවියේ ජරාපත්වන ස්වභාවය කියන්නට ගත් මගනම් ඉතා අගනේය
තේරවිලි
පිටතින් සම ඔපයි පහටිය කුඩා ඇස
ඇතුලින් මස් රැඳුන කොහු ඇටය පිට ඇත
නිතියෙන් අඹුලමුත් විළිකුන් කල රසැත
රසයෙන් රසැති ගෙඩිය තෝරා දෙනුම වෙත
නිරතුරු වෙහෙස දෙන හතුරෙකු මෙන් මෙමට
පළතුරු ගැන අසයි එකිනෙක ගෙන කපට
මෙවියුරු හැඩය ඇති පලනම් සිතෙන විට
ගනිසුරු ලොබය කළ අඹ ගෙඩිය දෙනු සෙට
නිබඳ මෙරුක කිරි වැගිරෙන පසඟ තුල
නොමඳ කිරි මිරෝ වනසන බුදින කල
සුවඳ සබන් සැදුමට කිරි ගනි මෙකල
සබඳ මිතුර තෝරා දෙනු මට මෙපල
පෙම් වඩවන දෙයකි සුමිතුරු හැමවිට
දුම්බොන අයට ගුණදෙන කෑමකි ලයට
පෙම් විලසින් විහඟුන් කණ ඉදුනුවිට
මින් දැනගන්න ගස්ලබු බව මිතුර සෙට
