වයෝවෘද්ධ වූ රාජාධිරාජසිංහ රජතුමා රජතුමා එස්වර්ගස්ථවීමට ඉතාමත් ආසන්න බවත් බේත්ගේ මුහන්දිරම් විසින් (රාජකීය වෛද්‍යවරයා) මහාධිකාරම (පිළිමතලව්වේ විජයසුන්දර රාජකරුණා සෙනෙවිරත්න අභයකෝන් පණ්ඩිත රාළහාමි) වෙත දන්වා යවන ලදී පණිවිඩය ලත් මහාධිකාරම රජවාසලට එද්දී රජු ස්වර්ගස්ථ වී හමාරය එය රට පුරා පතල කිරීමට පෙර ඔහු වහාම රජුගේ ආදාහන කටයුතු පිළියෙළ කිරීමට කාන්ගර නිලධාරීන්ට (උඩරට රජවරුන්ගේ අවමගුල් කටයුතු භාර පිරිස) භාරකර අවමංගල්‍ය හා නව රජ කෙනෙකු පත්කිරීම සාකච්චා කිරීමට මල්වතු අස්ගිරි මහ නා හිමිවරුන් ඇතුළු කන්ද උඩරට පස් රටේ සියලුම අධිකාරම් වරුන්ට දන්වා යවන ලදී. කටුපුරුල්ලේවරුන්ගේ පණිවිඩ ලත් අධ්කාරම්වරුන්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මල්වත්තේ පුෂ්පාරාමයේ මහ නා හිමියන් ප්‍රමුඛව සාකච්චාව ඇරඹුණි මෙකල කන්දඋඩරට රාජධානියේ සම්පුර්න බලය හිමිවුයේ රජුටත් වඩා පිළිමතලාවේ මහාධිකාරම්ටය රැස් වීම පැවැත්වුයේ නව රජකු පත්කිරීමට වුවද ස්වර්ගස්තවූ රජතුමා ඒ වනවිට නායක්කර් නීතිය අනුව මුත්තුසාමි නම් අගබිසවගේ සොහොයුරෙකුට තමා ඇවෑමෙන් සිහසුන තීන්දු කර තිබිණ නමුත් මෙය මහාධිකාරම් පිළිමතලව්වේ හා මල්වතු විහාරයේ අනුනායක පරණතල හිමියෝ අනුමත කල එකක් නොවිය යලිත් සිංහල රාජ්‍යක් උඩරට පිහිටුවීමටද දරුවන් නොලබා මිය යන නායක්කර් රජවරුන්ගේ ඇවෑමෙන් රජකමට පත්වන සොහොයුරන් නිසාම උඩරටට පැමිණෙන නායක්කර් වරුන් පිරිස වැඩිවීමද ඔවුන් ක්‍රමයෙන් උඩරට රාජධානියේ නිලතල ලබාගෙන සරුසාර කෙත්වතු අල්ලාගැනීම නිසා මේ ක්‍රමයට විරුද්ධ විය යුතුය ඒ නිසා මුත්තුසාමි වෙනුවට රාජාධිරාජසිංහ රජුගේ යකඩ දෝලිය වන පුතෙකු වූ කන්නසාමිට උඩරට රාජ්‍යය භාරදීමට මහාධිකාරම් ඒකමතිකව තීරණය කළේය
එහෙත් මේ පත්වීමට මල්වතු මහා නාහිමියෝ මුළුමනින්ම විරුද්ධ වුහ අප කියන දේකට කැමති වන රට විනාශයට පත් නොකරන කෙනෙක් රජතුමා වශයෙන් පත් කරගනිමු මහාධිකාරමගේ අදහස විය එහෙත් නාහිමියන්ගේ අවවාදය වුයේ ඔබ විසින් බලාපොරොත්තු වන තැනැත්තා මුලදී අවවාද පිළිගනිමින් හික්මුන ගතියක් දැක්වුවද ඔහු ලබා ඇති අධ්‍යනය හොද නැතිනම් ඔබ බලාපොරොත්තු වන ක්‍රියාමාර්ගය යටපත් විය හැකිය අවසානයේ ඔහු සිතැගියක්මකළහොත් රට විනාශය කරා යා හැක මීට පිළිතුරු දුන් අධිකාරම්තුමාගේ ප්‍රකාශය වුයේ ඔබ වහන්සේ බලාපොරොත්තු වන විපතට පිළියම් ඇත රජතුමා අපට විරුද්ධ වුවහොත් බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ උදව් ඉල්ලීමට පුළුවන එවිට ඔවුන් රජතුමා මැඩ පවත්වනු ඇත සභාව ඇමතු දුරදර්ශි නුවණින් හෙබි මහනායක හිමියෝ ප්‍රකාශ කලේ ඇතාගෙන් බේරීමට ඇත් ගොව්වා වග බලාගත යුතුය නැතහොත් සිය ජීවිතය පමණක් නොව අනුන්ගේ ජිවිත පවා අනතුරුදායක විය හැකිය මෙසේ මහනාහිමියන් නව පත්වීමට විරුද්ධ වුවද අනුනායක පරණතල හිමියන් මහාධිකාරම්ගේ අදහස් නිසා ඊට පක්‍ෂග්‍රාහී විය ඔවුන්ගේ අදහස් වුයේ සිංහල රටේ සිංහලයකු රජවිය යුතු බවයි මුත්තුසාමිගේ චරිතය විෂමාචාර එකක් කියාද ඔහු උඩරට රජකමින් බැහැර කල බව කියාද පතලව හරින ලදී ඒ වෙනුවට කන්නසාමි ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ නමින් උඩරට සිහසුනට පත්කරන ලදී කන්නසාමි උඩරට රජකමට පත් කිරීමෙන් මහාධිකාරම බලාපොරොත්තු වු කරුණු කීපයක් විය එනම් ලාබාල වියේ සිටි රජු රූකඩයක් ලෙස තබා උඩරට පාලනය කිරීමයි මේ සඳහා ගම්පල නායක්කර් දියණියන් දෙදෙනකු විවාහ කර දුන් මහාධිකාරම තමාට විරුද්ධව සිටි දඹගමුවේ දිසාව සහ ඇරැව්වල අධිකාරමද රහසිගතව මරා දමන ලදී තත්වය මෙසේ තිබියදී මුත්තුසාමි ඉංග්‍රීසින්ගේ රැකවරණය පතා කොළඹට පැන ගියේය නිලමේවරු මරා දැමීම පිළිබඳව පිළිමතලව්වේ මහාධිකාරම කෙරේ බොහෝ මධ්‍යස්ථ අධිකාරම් වරු හා නිලධාරීන් කලකිරීමට පත් වුහ කෙසේ වෙතත් වසර කීපයක් මහාධිකාරමගේ බසට අවනතවූ රජු ඔහුගේ උපදෙස් නොතකා නායක්කර් වරුන්ගේ උපදෙස් අනුව කටයුතු කරන්නට වුහ මෙවිට උඩරට රජකම ලබාගත හැක්කේ තවත් බ ලයක් හා එකමුතුව යයි සිතු අධිකාරම ඉංග්‍රීසින්ගේ උදව් පැතීමට ක්‍රියා කළේය
ඔහු රජු අල්ලා මරණයට පත් කිරීමටත් ඉංග්‍රීසින් යටතේ උතුම් කුමාරයා නමින් උඩරට රාජ්‍ය පාලනය කිරීමටත් කැමති බව දන්වමින් පහත රට ආණ්ඩුකාර ෆ්‍රෙඩ්රික් නොර්ත් හට දන්වා යැවිය එහෙත් ෆ්‍රෙඩ්රික් නොත් රජු මරා දැමීම සඳහා එකඟ වුයේ නැත මෙයින් නොනැවතුන මහාධිකාරම් ඉංග්‍රීසින් හා රජු බේදකිරීමට උපායක් නිර්මාණය කළේය එය ඒ අයුරින්ම සිදු විය මහාධිකාරමගේ අණින් ඔහුගේ සහචරයෝ පුත්තලමින් උඩරටට පැමිණි වෙළඳුන්ගේ භාණ්ඩ පැහැරගන්නා ලදී ඔවුහු මේ බව ෆ්‍රෙඩ්රික් නෝත්ට දැන්වුහ වහාම තම වැසියන්ගේ අලාභය ගෙවන ලෙස රජුට දන්වා යවන ලදී එහෙත් රජු එය ප්‍රතික්‍ෂේප කිරීම නිසා ප්‍රථම ඉංග්‍රීසි උඩරට ආක්‍රමණය සිදුවිය ඉංග්‍රීසින්ට මහාධිකාරම්ගේ සහය ලැබුණි ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු පලා ගිය අතර ඉංග්‍රීසින් යටතේ සිටි මුත්තුසාමි උඩරට රජු ලෙස ප්‍රකාශ කරන ලදී එහෙත් ඔහු කෙරේ උඩරට වැසියන්ගේ පක්ෂපාතිත්වය හිමි නොවීය.රජ සම්මතයෙන් පත්ව සිටි රජු තවමත් ආරක්ෂා සහිතව හඟුරන්කෙත සිටි නිසාවෙනි.මෙහිදී පිළිමතලාව්වෙගේ අනින් රාජසිංහ රජු ඇල්ලිමට පිටත් කර හරින ලදී.එහෙත් උඩරට රාජධානිය පිලිබදව හසරක් නොදැන ගිය මනක් නිසා ඉංග්‍රීසි සේනාව විනාශයට පත්විය.
මෙයින් තෘප්තිමත් වූ සිංහල සේනාව රජු සමග ක්‍රමයෙන් මහනුවරට විත් ගරිල්ලා පහරදී ඉංග්‍රීසින් අල්ලා ගත්හ.කණ්ඩායමක් කොළඹට පසු බැසිමට යුහුසුළු වුවද මහවැලි ගඟ පිටාර ගැලීම නිසා රජුගේ හමුදාවලට කොටු විය.මුත්තුසාමි ඇතුළු බොහෝ දෙන මරණ ලදී.නමුත් මෙහිදී මහාධිකාරමට ඉංග්‍රීසින්ට පක්ෂව සිටි බව දැනගන්නට ලැබිණ.කෙසේ වෙතත් ඉංග්‍රීසින් විනාශ කර උද්දාමයට පට්ජ් උඩරට සේනාව කොළඹ කොටුව වැටලිමට ගියේ රජුද පෙරටු කොට ගෙනයි.එහෙත් ඊට පෙර හංවැල්ල බලකොටුවට පහරදීම කල යුතුවිය සටන සිදුවුවද ජයගැනීමට නොහැකි විය සටන් මෙහෙය වූ ලෙව්කේ දිසාව පැත්තකට වී විවේකි සුවයෙන් සිටින දුටු රජුගේ කෝපය දෙගුණ තෙගුණ විය පරාජයට හේතුව එයයි සිතු රජු වහාම ඔහු එතනම මරා දැමිය එයින් වුයේ රජුගේ අමනෝඥ බව මැනවින් දිස්වීමයි ලෙව්කේ දිසාව මරාදැමීම පිළිබඳව රාජසිංහ රජු හා මහාධිකාරම පිළිමතලව්වේ අතර බහින්බස් වීමක් සිදුවිය තම ඥාතියකු වූ ලෙව්කේ දිසාව මරා දැමීම මහාධිකාරම නොඉවසන්නක් විය "රජතුමනි බොහෝ වටිනාකම් ඇති මගේ ඥාතීන්ගේ හිස ඔහොම හිතුන ආකාරයට කපනවා වගේ මගේ හිසත් කපා දැම්මොත් හොඳා" යනුවෙන් ඔහු රජුට පැවසූ බව දැක්වේ එවිට කෝපයට පත් රජු "මහනිලමේ ඔහොම කතා කරන්නේ මහවාසල මගුල් කඩුව කැපෙන්නේ නැත කියලා හිතගේනදැයි අසිලු එයින් නොනැවතුන මහාධිකාරම රජ්ජුරුවෝ ඔහොම කතා කරන්නේ වඩුග ගැහැණු තවත් දරුවන් වදන් නා කියා සිතගෙනදැයි විමසිය මෙම සිද්ධියෙන් පසු රජු හා මහාධිකාරම අතරවූ ගැටුම උග්‍රවූ අතර ඒ නිසාම ඔහු හිතාමතාම රාජසේවයට නොපැමිණියේය
මේ අතර රාජසිංහ රජු මල්වතුවිහාරය ඉදිරිපිට ඇති කුඩාවිල විශාල කර ඒ වටා ඇති වෙල්යාය අයින් කර වැවක් නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගත්තේය (අද දත්ගම ඇති වැව) මේ කටයුත්ත නිසා මල්වතු විහාරයට අයත් පුෂ්පාරාම විහාරයේ බෝධි වෘක්ෂයක් දාගැබක් භික්‍ෂුන් වහන්සේලා ස්නානය කරන ලද ලිඳක් යටවන නිසා එතනින් ඉවත් කර කඳුමුදුනේ යලිත් අලංකාරව ඉඳිකළ යුතුයයි රජු දන්වා හැරියේය මල්වතු විහාරයේ භික්‍ෂුන් අතර මේ පිළිබඳව සාකච්චා ඇති විය බොහෝ භික්‍ෂුන් වහන්සේලා මීට විරුද්ධ වූ අතර එහි නායකත්වය ගත්තේ අනුනායක පරණතල හිමියන්ය රජුට වුවද පුජනීය ඉඩම් කිසිඳු ආකාරයකින් නොදිය යුතුය සෙන්කඩගල නගර නිර්මානයේදී මේ ස්ථානය තෝරාගෙන ඇත්තේ දේව නියමයෙනි ඒ නිසා කිසිම අයුරකින්වත් මේවා ඉවත් නොකළ යුතු යයි පරණතල හිමියන්ගේ අදහස විය රජු පරණත්තල හිමියන් පිළිබඳව මතකයේ රඳවා තබා ගත්තේ එකතරා වෛරයකිනි
කෙසේ වෙතත් වැව ඉඳිකිරීම සිදුවිය රජුගේ මෙම ක්‍රියාකලාපය නිසා වඩාත් දෝෂ නැගුනේ රජු සිංහාසනයට පත් කල මහාධිකාරමට සහ අනු නා හිමියන්ටය මහනුවර අවට රටවලින් හා දිසාවේ වලින් පැමිණි වැසියෝ වැව ඉදිකිරීමේ කටයුතුවල යෙදුනහ එහෙත් සත්කෝරලේ වැසියෝ පැමිණියේ නැත වී ගොවිතැනට මිස වෙනත් කාර්ය සඳහා ඉඳි කරන වැව් බැඳීමට සහභාගී නොවන බව රජුට දැන්වුයේ මහාධිකාරම විසිනි "දේවයිනි අහම්බෙන් කරන වැව නිසා වැසියන්ට හිංසා පිඩා ඇතිවී තිබේ එමගින් වැව බන්දවිම ගැන වැසියන්ගේ කැමැත්තක් නැත නමුත් රජු ඊට පැවසුයේ වැව බැඳීම පිළිබඳව වැසියන්ගේ කිසිඳු අකමැත්තක් නොමැත අකමැත්ත ඇත්තෙත් අසතුටු වන්නේත් මහාධිකාරම පමණයි පැවසීය දේවයන් වහන්ස ඔබ වහන්සේ මගේ උපදෙස් නොමැතිව රාජ්‍ය පාලනය කරයි ඔබතුමන්ට රාජ්‍ය භාරදෙන අවස්ථාවේ දුන් පොරොන්දු ප්‍රකාර රට කරවනවා හොඳයි මහාධිකරම අවවාද දෙන ස්වරුපයෙන් කි විට රජතුමා රාජ්‍ය ලබාදීම ද්‍රෝහිකමක් කිරීමට හේතුවක් නොවිය යුතුය හිතුමතේ ක්‍රියාකිරීමට කාටවත් ඉඩ දිය නොහැකි යයිද පැවසිය මෙසේ ඇතිවූ විවාදය නතර වුයේ දෙදෙනා තුලම ඇතිවූ වෛරයකිනි සත්කෝරලේ වැසියෝ රජුට පක්‍ෂ නොවන්නේ මහාධිකාරම නිසා යයි සිතු රජු ඒ නිසා කලේ එම දිසාව දෙකට බෙදා තමාට පක්ෂපාතිවූ අධිකරම්වරයකුට පැවරිය මේ නිසා රජුට විරුද්ධව කැරැල්ලක් ඇති විය
කැරැල්ල ඇති කලේ මහාධිකරම යයි සිතගත් රජු ඔවුන්ට පාඩමක් ඉගැන්වීමට සිතා කැරලි කරුවන් 100 පමණ දෙනා අල්ලා විත් සැදු වැවහි තුල උල තැබිය දින කීපයක් ගතවී මිනි දුඟද නිසා මල්වතු විහාරයේ භික්‍ෂුන් වහන්සේලා මහත් කරදරයට පත් වුහ මේ නිසා ඔවුන් දොස් නැගුවේ මෙවන් පුද්ගලයකු සිංහාසනයට පත්කිරීම පිළිබඳව අනු නා හිමියන්ට ය මේ කාලයේදී රජු බීමට ඇබ්බැහි විය එතුමාට මත්පැන් පුරුදු කලේ වලපනේ දිසාව විය ඊට ඇබ්බැහි වූ රජු සවස්යාමය වන විට මීවිතට පුරුදුවී සිහිවිකල්ව සිටියේය මේ නිසා ගතිගුනද වෙනස් විය රජු එන්න එන්නම දරුණු විය රජුට විරුද්ධව වචනයක් හෝ කතා කල නම් මරණය වැළඳ ගැනීමක් විය මේ නිසා බොහෝ දේශප්‍රේමීහු සැකයට හා කේලාම් බස් වලට යටව මරු වැලඳගත්තේය මෙහිදී රජුට විරුද්ධව වචනයක් හෝ කතා කලේ අනු න හිමියන් සහ මහඅධිකාරම පමණියුතු විය මේ විවාහයේ අරමුණු වටහා ගත් රජු ඊට තදින්ම විරුද්ධ විය තමාට පක්ෂපාතිවූ නිලධාරී මඩුල්ලක් යටතේ ඒකමතිකව මහාධිකරම වැරදිකරු වන ලෙස තීරණය කල රජු ඔහු සුළු තානාන්තර වලින් නෙරපා හැරියේය(නිලතල 25 ක් විය) සිරගත කර පසුව නිදහස් කර රහසේම තම ගම් ප්‍රදේශය වූ පිළිමතලාවට යවා එහි නිහඬ ජිවිතයක් ගත කරන ලෙස දන්වා යැවුහ නමුත් මෙයින් නොනැවතුණු මහාධිකාරම තමාට වූ අවමානය ගැන සිතමින් රජු සැතපෙන ගෙයි තුලදීම මරා දැමීමට කුමන්ත්‍රණය කෙරිණි අල්ලස් දීමෙන් මේ සඳහා රජ ගෙදර සේවකයකු වූ ජා මුහන්දිරම් කෙනෙකු තෝරාගෙන තිබිණි ඇඳ තුලදීම රජුට පිහියෙන් ඇන මරා දැමීමට ඔහුට නියම විය ඔත්තු බැලීම සඳහා බලවන්ත රාල නමින් අයකුට නියම විය මේ අතර සත් කෝරලයේ යලි කැරැල්ලක් ද ඇති කිරීමට නියමව තිබිණි කෙසේ වෙතත් රාත්‍රී සමයේ එකම ඇඳක නිදි නොලැබ සිටීම රජුගේ පුරුද්දක් වූ නිසා කුමන්ත්‍රණය අසාර්ථක විය බලවන්ත රාල අසුවිය ජා මුහන්දිරම් කොළඹට පැනගියේය පිළිමතලව්වේ අධිකාරම හට රාජද්‍රෝහී කුමන්ත්‍රණ චෝදනා සඳහා වැරදිකරු විය ඔහුට මරණ දඬුවම නියම වුයේය 1811 අගෝස්තු 26 දා කුමාරහපුවේ පැරණි තල්ගස පිහිටි වධක භූමියේදී ගෙල සිද දැමිය
පිළිමතලව්වේ අධිකාරම්ගේ මරණයත් සමග පරණතල හිමියන් තනි වුහ උන්වහන්සේගේ සියලු ආරක්ෂාවන් බිඳ වැටිණි හිත්වේදනාවන් දැඩිවිය මේ අතර රජු පරණතල හිමියන් මට්ටු කරන්නේ කෙසේද සිතමින් කල් එයැවිය දැන් තමාට ඇති එකම අභියෝගය උන්වහන්සේ බව රජුට හැඟිනි මේ අතර එක්තරා කේලම් බසක රජුගේ කණට වැකුණේ ය එනම් පරණතල හිමියන් තුන්වන සිල් පදය කඩන භික්‍ෂුවක් බවයි දිනක් බ්‍රාහ්මණයෙකු ලෙස වෙස්වලාගත් රජු පරණතල හිමියන්ගේ කුටිය වෙත පැමිණියේය මෙසේ කුටිය වෙත නිතිපතා පැමිණීම බමුණන්ගේ පුරුද්දකි එයට හේතුව වුයේ බහුශ්‍රුත හිමිනමක් වූ පරණතල හිමියන්ගෙන් ඔවුන් යම් යම් ප්‍රශ්න විසඳාගැනීම සඳහා පැමිණීමයි මෙසේ බමුනකු ලෙස පෙනී සිටි රජු ඉදිරියට පැමිණි පරණතල හිමියන්ගේ ගෝලයකු කුමක් සඳහා පැමිණියේදැයි ව්මසනු කල්හි බණ පදයක් අර්ථයක් විසඳා ගැනීමට පැමිණි බව පැවසීය ගෝලයා ඉන්පසුව පිටත් වී ගිය අතර බමුණා කුටිය පිටුපසට වී සිටියේය ඒ අතර කුටියේ දොරටුවෙන් ආ කාන්තාවක් කඩිනමින් ඉවතට ගියාය පරණතල හිමියෝද උදේ දානය ගෙන තමා හමුවීමට පැමිණි බමුණා දෙස බලා ප්‍රශ්නය කුමක්දැයි විමසන ලදී ප්‍රශ්නය ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු ලැබුනා යයි ඔහු කිසි ගරුසරුවක් නැතිව කියා ආපසු යන්නට ගියේය හෝරා කිහිපයකට පසුව හිමියන්ගේ කුටිය ඉදිරිපස පෙනී සිටියේ කටුපුල්ලෙවරු පිරිසකි ඔවුන්ගේ පණිවිඩය වුයේ වහාම පරනතල හිමියෝ අත්අඩංගුවට ගත යුතු බවයි කිසිත් නොදත් පරනතල හිමියෝ කටුපුල්ලෙවරු සමග රජු හමුවට පැමිනවුයේය .රජු පරණතල හිමියන් කැඳවා එන ලෙස දන්වා තිබුනේ මගුල් මඩුවටය.ය නඩුවල වැරදිකරුවන් (චුදිතයන් )නවතා තබන ස්ථානය විය.උන්වහන්සේට මෙය හිතාගත නොහැකි එකක් විය.පිළිමතලව්වේ හා එක්වී රජුට විරුද්ධව නැගී සිටි එකම තැනැත්තා තමා නිසා තමාගෙන් රජු පලිගැනිමට ගත පියවරක් බව සක්සුදක් සේ පැහැදිලිය.මහනායක හිමිවරුන් ප්‍රමුඛ රාජසභාව ඒ වන විට රැස්ව තිබිණි.කුරුත් උන්වහන්සේට ඇති චෝදනාව දක්වන තුරු නොයිසිලිමත් වුහ.රජුගේ අධිකරණ ලේඛම්වරයා විසින් දක්වන ලද චෝදනාව වුයේ පෙරදින රාත්‍රියේ මල්වත්ත අවාසයේ ස්ත්‍රියක් හා වසමින් භික්ෂු ශාසනය කිලිටි කල බවය.උන්වහන්සේ මෙය අමුලික බොරුවක් බව දිව්රා ප්‍රකාශ කරන ලදී.එහෙත් රජු කියා සිටියේ තමා බමුණෙකු ලෙස වෙස්වලාගෙන හිමියන්ගේ කුටිය දෙසට ගිය බවත් අහි සිටියදී එම කුටියෙන් කාන්තාවක් පිට වී ගිය බව ත දුටු බවත්ය.එම නිසා හිමියන්ගේ හිස ගස මර දැමිය යුතු යැයි නියෝගය විය.මෙයද රජුගේ ඒකමතික තීන්දුවක් විය.මෙය අසාදාරන තීන්දුවක් බවට මහනායක හිමිවරුන් රජුට පැහැදිලි කර දුන්නද රජුගේ තීරණයෙහි වෙනසක් නොවිය.
