(ඇත්.අස්.රිය.පාබල)මේ සේනාවන්ගේ පුහුණුව හා සංඛ්‍යාව ගණනින් විශාල වීම එම රටවල යුද්ධයන්ගේ ජයග්‍රහණයට හේතු විය.අද මෙන් නොව එදා රජකමට පත්වන්නේකුටඒ බව ඔප්පුකිරිමට යුධ ශිල්පය හැදෑරීම අවශ්‍ය අංගයක් විය.සිදුහත් කුමරු පවා යුධ ශිල්පය හැදෑරුබව බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ.මෙසේ ආදිතම රණකාමීන් භාවිතා කළ යුධ අවි වර්ග රාශියකි.ඒවා පංචායුධ නම වේ.(කඩු,දුනු,අඩියටි,පත් කොහොල් පාර වළලු)මේවා සියල්ලකම අද සමාජයෙන් සමුගෙන හමාරය.මේවා හැමෙකෙක්ම අද ප්‍රදර්ශන භාණ්ඩ ලෙස පැරණි නිවෙස්වල හා කෞතුකාගාරහි තැන්පත්කර තිබේ.ආදී යුධ අවි අතර කඩුවට හිමිවුයේ අද්විතීය ස්ථානයකි.එය ප්‍රධාන අවිය විය.රජ කුමරුවාගේ පටන් හේවායා දක්වා විවිධ වර්ගයේ කඩු භාවිතා කර තිබේ.ඒවා භාවිතා කලේ තමන්ගේ තරාතිරම අනුවය.අපේ පැරණියන් භාවිත කඩු වර්ග 28ක් පිළිබඳව පොත්පත්වල සඳහන් වේ.ඒවා නම්,
1 මදුරු කඩු
2 ඇරා කඩු
3 රණ කඩු
4 සත් රුවන් කඩු
5 රිදී කඩු
6 වඩිග කඩු
7 තෙළිගු කඩු
8 උප්ර කඩු
9 මිනි බැදී කඩු
10 වින්දී කඩු
11 වෑය කඩු
12 ජාවක කඩු
13 දෑත් කඩු
14 වංග කඩු
15 ථූන කඩු
16 අයෝධ්‍ය කඩු
17 දිලෙන කඩු
18 සිරිමල් කඩු
19 ධවල කඩු
20 කෙටි කඩු
21 විෂ කඩු
22 දික් කඩු
23 වක් කඩු
24 ලෙලෙන කඩු
25 අරමණ කඩු
26 ගුජර කඩු
27 ජිත කඩු
28 මුණ කඩු
පද්‍යයෙන් මේ කඩු වර්ග ගෙන මෙසේ දැක්වේ.
සිහල කඩුද ලුහුඩු කඩුද
දික් කඩු අර ගත්තෝ
ධවල කඩුද වක්කඩු සහ
විසි කඩුද ගත්තෝ
මළල කඩුද බාර කඩුද
මුණ කඩු අර ගත්තෝ
නිමල රිදී කඩුද පාඩි
කඩු සුරතට ගත්තෝ
ලෙළෙන කඩුද සිරිවාල්
කදු මුණ කඩු අර ගත්තෝ
දිලෙන කඩුද දුන්කදු සහ
අයෝද්‍ය කඩු ගත්තෝ
රනින කවුද වංග කඩුද
මනි කඩු අර ගත්තෝ
වඩින කඩුද ජිත කඩුද සහ
මදුර කඩුද ගත්තෝ
අරනමකඩු ජාවාකඩු
ගුජර කඩුද ගත්තෝ
ලෙල දෙන සත් රුවන් කඩුද
ඇරා කඩුද ගත්තෝ
සැබවින ඒ තෙලිගු කඩුද
මෙම කඩු අර ගත්තෝ
සසොබන නර නිදු යුධයෙන්
සිට ජය අර ගත්තෝ
දුන්නද කඩුවට සමානවූ පැරණි හෙළ යුධ අවියකි.අතීතයේ දක්ෂ දුනු හමුදාංක පිලිබඳ ඉතිහාසගත සිද්ධි රාශියකි.පැරණියේ දුනු හරඹය ක්‍රීඩාවකි.සිදුහත් කුමාරයා පවා යශෝදරා දේවිය ලබාගත්තේ දුනු හරඹයෙන් තම දස්කම් හෙළි කිරීමෙනි.දුනු ශිල්පයේ දක්ෂයා ප්‍රවිනයෙකු වීමටනම් විදිය හැකි ක්‍රම 2 ක් පිලිබඳව දැනගත යුතු වෙයි.ඒ ශබ්ද වේදය හා ක්ෂනවේදයයි.ශබ්ද වේදය යනු ශබ්දය පමනක් දැන විදිමයි .ක්ෂනවේදය යනු එකන්හිම ඇති විදුලි ශබ්දයට විදීමයි."අඳුරෙහි අස්ලොම විදිහට දුරදි විදුලිය පැහැ වැරදුනොත් වරදි".යන ලෝ වැඩ සඟරාවේ එන මේ පද්‍යයෙන් ක්ෂණවේදීන් සිටි බව මොනවට පැහැදිළි වෙයි.කඩොල් ඇතා සිටි දුටුගැමුණු රජතුමාට පිටිපසින් සිටි ථූස්සදේව යෝධයා එතුමාගේ කුන්ඩලාභාරණය කඩාගෙන හල්ලුකයාට දුටුගැමුණු එළාර සටනේ දැක්වේ.එක එක අයගේ තරතිරමට අනුව මෙරට රණකාමීන් භාවිතා කල දුනු වර්ග 21කි.ඒවානම්,
1 මාලක්කම් දුනු
2 යෙත්දුනු
3 කත්තාරි දුනු
4 මාර දුනු
5 ගල් දුනු
6 කැලු දුනු
7 මිමි දුනු
8 කළුවල් දුනු
9 උස් දුනු
10 තඹහඩු දුනු
11 සින්දාරම් දුනු
12 රන් දුනු
13 චන්ද්‍රවංක දුනු
14 රිදී දුනු
15 සුධිවංක දුනු
16 මාරුංග දුනු
17 රුවන් දුනු
18 මට්ටම් දුනු
19 ත්‍රිවංක දුනු
20 හතු දුනු
මාලක්කම් දුනුද රිදී දුනුද
අර ගත්තෝ
ඕලක්කම් දුනුද රුවන් දුනු
අර ගත්තෝ
මාරපගම් දුනුද මාරදුනු
අර ගත්තෝ
මේ සැමතුම් මැඩ හතු දුනු මිටි
අර ගත්තෝ
චන්ද්‍රවංක දුනු
සහ උස් දුනු අර ගත්තෝ
සුර්ය වංක දුනු
කළුවැල් දුනු අර ගත්තෝ
ත්‍රිවංක දුනු
කලුදුනු මට්ටම් දුනු අර ගත්තෝ
සිදුරන් දුනු තත්තිරි දුනු
අඩු නොව ගත්තෝ
යෝන්දුනු නච්චම්ඩු දුනුද
ගෙන සිට ගත්තෝ
ගල්දුනු ගෙන වාසි දොඩා
මහා බලැත්තෝ
මෙමෙ දුනු කිසිවක් අඩු නොව
අත අත ගත්තෝ
පැරණි යුධ අවි අතර මුගුරද හොඳ සටන් අවියක් විය එහි කෙල පැමිණියෙකු හට තම ප්‍රතිවාදීන් රාශියක් වුවත් මෙල්ල කිරීම අපහසු කාර්යයක් නොවීය මුගුරු වර්ග 13ක් ගැන පැරණි හෙළ යුධ අවි අතර දැක්වේ
පතැස් මුගුරු රන් මුගුරුද
රිදී මුගුරු ගත්තෝ
අටැස් මුගුරු ලොහෝ මුගුරු
සිතු ලෙස අරගත්තෝ
තුතැස් මුගුරු මහා මුගුරු
දර මුගුරු ගත්තෝ
වෙනස් නොවී සිව්රැස් හා
වන මුගුරුද අරගත්තෝ
මුල දළ මුගුරුද මිණි බැදි
මුගුරු අතින් ගත්තෝ
අග දළ මුගුරුද ගෙන
අඩු නොව මහ බල ඇත්තෝ
පෙළ පෙළ අඩු නොව
සැමදෙන වහසි බැන ගත්තෝ
රැළ පෙළ අඩු නොව
සැමදෙන වහසි බැන ගත්තෝ
රැළ පෙළ නගනා විලසින්
නොඅඩුව සිට ගත්තෝ
කොන්තායුධය ද සංග්‍රාම වලදී භාවිතා වූ තවත් ජනප්‍රිය අවියකි පරිහරණය කල කොන්තායුධ හයක් ගැන සඳහන්වේ ඒවා නම්
1 ජය කොන්තායුධය
2 තෙජ කොන්තායුධය
3 මුත කොන්තායුධය
4 දරජය කොන්තායුධය
5 රන් කොන්තායුධ
6 ඇගි කොන්තායුධය
ජය කොන්තායුධ තෙජ
කොන්තායුධ අර ගත්තෝ
මුත කොන්තායුධ දරජය
කොන්තායුධ ගත්තෝ
රන්කොන්තායුධ ලෙළවා සිතු
ලෙස අර ගත්තෝ
ඇගි කොන්තායුධ ලෙළවා සිතු
අඩු නොව සිට ගත්තෝ
ඉහතකි ප්‍රධාන අවි ආයුධ වලට අමතරව යුද්ධ වලදී භාවිත තවත් යුධඅවි රාශියක් විය හෙල්ල,පලිහ,තෝමරය,පොරොව,ගදාව,සිරිය,පිහිය,සන්නාහ,
වෑය,යවුල්,පාරාවළලු,කිරිච්චිය ඒවායින් සමහරකි මේ එසේ සඳහන් අපේ පැරණි රණකාමීන් සතුවූ යුද්ධා යුධයි.
කඩුව හෙල්ල දුනු පලඟද හී
පත්තාරම්
චක්‍රද කොන්තා කාණ්ඩ කනය
කප්පිනම්
ගදාද තෝමර සත්තී සුලය
දණ්ඩනම්
කෝල්ද කයි සරඹු චන්ද්‍ර ඉලුක්
කෝල්යදම්
ඉට්ටි පොරෝ පොරෝ
කරාවාල පත්කෝල්
වට්ටෝරුද යවට හින්දි වාල
රුදු යවුල්
පට්ටයම්ද අර්ධ චන්ද්‍ර මුගුරු
කඩිග තල්
කට්ටයුද අඩ යටි වුප්පඩිද
හෙන නගුල්
පැරණි සිංහලයන් සතුවූ මේ අවි ආයුධ වෙනසකට බලපෑවේ යුරෝපීය ආගමනයත් සමගය උඩරට රජවරුන් යුරෝපා ජාතිකයන් හා සටන් වදිද්දී පැරණි යුධ අවි වෙනුවට කාලතුවක්කු ,තුවක්කු පුපුරන වෙඩි වර්ග භාවිතා කරන ලදී අවසාන රජවූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු යටතේ කාලතුවක්කු හමුදාවක් ද විය එය බාරවුයේ වෙඩික්කාර නිලමේටය රජතුමා පවා කඩුව වෙනුවට වෙඩි කෙටුතුවක්කුවක් භාවිතා කරන ලදී
වාල්වෙඩිද ගිනි වෙඩි සහ
දුම් වෙඩි අරගත්තෝ
ගල වෙඩි සහ යතුරු වෙඩි ද
මුකවෙඩි අරගත්තෝ
ලීල් නොකොට මහවෙඩි සහ
ශබ්ද වෙඩිද ගත්තෝ
ගාල් ගාල් ගැසී එතෙයි
සැර වෙඩි අර ගත්තෝ
අතීත පැරණි හෙළ යුධ අවි මධ්‍ය කාලින යුධ අවිද මේ ආකාර වෙ
